Patiënten met gemetastaseerd mammacarcinoom die een trainingsprogramma volgen met conditie-, kracht- en balanstraining, ervaren daarvan een positief effect op de kwaliteit van leven, en een verbetering van pijn en kortademigheid. Dit blijkt uit de vanuit Nederland gecoördineerde PREFERABLE-EFFECT-studie.
De vanuit het Utrechtse Julius Centrum gecoördineerde studie liep in 8 centra in 5 Europese landen en Australië. De 357 deelnemers hadden stadium IV-mammacarcinoom, een ECOG performance status van ≤ 2 en een levensverwachting van minimaal 6 maanden. De onderzoekers keken specifiek naar gemetastaseerde patiënten, omdat in deze setting nog onduidelijk was wat het effect van fysieke training is.
Na randomisatie begon de helft van de groep met een 9 maanden durend trainingsprogramma onder begeleiding van een in oncologie gespecialiseerde fysiotherapeut (n = 178). Deze patiënten trainden gedurende 6 maanden 2 keer per week en vervolgens 3 maanden 1 keer per week onder begeleiding, en kregen in deze laatste periode het advies om hiernaast zelfstandig wekelijks een uur te trainen. De andere helft kreeg standaardzorg en een algemeen advies om te bewegen (n = 179).
De studie had 2 primaire eindpunten: de kankergerelateerde fysieke vermoeidheid gemeten met de EORTC-FA-12 en gezondheidgerelateerde kwaliteit van leven gemeten met de EORTC-QLQ-30. Beide eindpunten bleken significant beter in de groep die het trainingsprogramma had gevolgd. De fitheid was na 3, 6 en 9 maanden significant beter dan in de controlegroep en dit gold voor vermoeidheid na 6 en 9 maanden. Onder meer het fysieke en sociale functioneren van de deelnemers waren beter dan bij de patiënten in de controlegroep. Tevens verminderde de hoeveelheid pijn significant en was er een duidelijke afname in het optreden van dyspneu. Ook de fysieke fitheid, bepaald met het maximaal inspanningsvermogen (MSEC), was hoger in de groep die aan het trainingsprogramma had deelgenomen.
Er waren 2 ernstige bijwerkingen: een breuk van het heiligbeen en een polsbreuk. Deze waren niet gerelateerd aan metastasen.
De onderzoekers raden aan om een begeleid trainingsprogramma onderdeel te laten zijn van de palliatieve behandeling van mammacarcinoom.
Bron
May A, Hiensch A, Depenbusch J, et al. Effects of a structured and individualized exercise program on fatigue and health-related quality of life in patients with metastatic breast cancer: the multinational randomized controlled PREFERABLE-EFFECT study. SABCS 2024, abstract GS02-10.