COVID-19 en diabetes

Tijdens een veelbezochte sessie op de EASD Virtual Annual Meeting 2020 gingen experts in op de ontwikkelingen rond COVID-19 en diabetes. Zij beantwoorden vragen als: hebben diabetespatiënten een verhoogd risico op COVID-19, zijn hun uitkomsten slechter, is er verschil tussen type 1- en type 2-diabetes en wat hebben de aflopen maanden ons geleerd?

Mensen met T1D lopen een verhoogd risico om te overlijden aan COVID-19, zo blijkt uit een Brits bevolkingsonderzoek dat recentelijk is gepubliceerd in The Lancet Diabetes & Endocrinology. In dit onderzoek had 0,4% T1D en 4,6% T2D. Van de in totaal meer dan 24.000 sterfgevallen had 30% van de mensen diabetes. Na aanpassing voor meerdere risicofactoren bleek het risico op overlijden 2,86 keer hoger bij T1D en 1,8 keer hoger bij T2D vergeleken met mensen zonder diabetes.

Echter, de gemiddelde leeftijd bij overlijden was 78 jaar bij T2D en 72 jaar bij T1D. Voor T1D blijken alleen oudere mensen (> 50 jaar) met een langere diabetesduur (80% langer dan 15 jaar) en een slechtere glucoseregulatie (HbA_1c 86 mmol/mol, > 10%) een hoger risico op ernstige klinische uitkomsten door COVID-19 te hebben.

Medicatie

Diabetesmedicatie, zoals DPP-4-remmers, GLP-1-receptoragonisten, insuline, metformine, SGLT2-remmers en SU-derivaten, kan een verhoogd risico geven op COVID-19 doordat deze middelen de expressie en activiteit van het eiwit ACE2 moduleren, de belangrijkste receptor voor SARS-CoV-2.⁴

Ook de behandeling van het virus kan extra risico’s met zich meebrengen. Zo verslechteren de bloedglucosewaarden bij gebruik van dexamethason. Extra monitoring is nodig en bij T2D bij voorkeur behandeling met insuline. Uit observationele studies blijkt dat bij mensen die statines nemen de uitkomsten tijdens de ziekenhuisopname juist verbeteren.

Ook kan COVID-19 een extra risico geven op het ontstaan van type 1-diabetes door het optreden van ketoacidosen en virale infecties van de alvleesklier. Er blijft controverse over de vraag of SARS-CoV-2 eilandjes en insulineproducerende bètacellen infecteert, wat leidt tot insulinetekort, en in sommige gevallen type 1-diabetes.

Kansen

Toch biedt de pandemie ook kansen: door COVID-19 heeft telehealth een grote sprong voorwaarts gemaakt. De digitale revolutie die al eerder begonnen was met insulinepompen, is nu uitgebreid met sensoren, geautomatiseerde insulinetoediening en bolusadviezen met beter diabetesmanagement als resultaat.

Bronnen:

1. Overview on Covid-19 in persons with diabetes: What is the evidence? 56th EASD Virtual Meeting 2020. Persberichten.
2. The Lancet Diabetes & Endocrinology study https://www.thelancet.com/journals/landia/article/PIIS2213-8587(20)30272-2/fulltext.
3. The Lancet Diabetes & Endocrinology consensus statement: https://www.thelancet.com/journals/landia/article/PIIS2213-8587(20)30152-2/fulltext.
4. Drucker DJ. Endocr Rev. 2020;14(3):bnaa011, https://doi.org/10.1210/endrev/bnaa011.