Voor de behandeling van de ziekte van Alzheimer zijn in de loop van de tijd verschillende medicijnen ontwikkeld die aangrijpen op amyloïd, maar niet altijd met groot succes. Bepaalde antilichamen tegen β-amyloïd zijn wel veelbelovend. Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) beoordeelt 2 van deze middelen, maar wat betekent het voor ons zorgsysteem als deze op de markt komen?
Deze vraag werd beantwoord door ouderenpsychiater Lutz Frölich, voorzitter van het Europese Consortium voor de ziekte van Alzheimer (EADC). Hij vertelde dat deze organisatie behandeling met monoclonale antilichamen tegen β-amyloïd ondersteunt bij een zorgvuldig geselecteerde groep patiënten met een vroeg stadium van de ziekte van Alzheimer. Wel is volgens hem nog effectievere behandeling nodig, want de middelen die de EMA nu beoordeelt – lecanemab en donanemab – remmen de ziekteprogressie in vergelijking met placebo, maar zeker niet volledig. Overigens is lecanemab goedgekeurd in meerdere landen en donanemab sinds kort in de Verenigde Staten.
Toch zullen grote veranderingen nodig zijn in de zorgsystemen van de Europese landen als deze medicijnen op de markt komen. Frölich schat dat van de ongeveer 150.000 patiënten met vroege stadia van de ziekte van Alzheimer in Duitsland, grofweg 10.000 voldoen aan de criteria die worden gehanteerd in de huidige klinische trials. Hij voorspelt verschillende knelpunten in het traject dat patiënten moeten afleggen alvorens ze het medicijn krijgen, waaronder toegang tot diagnostiek en tot medisch-specialisten.
Huisartsen hebben goedkope en voldoende betrouwbare diagnostische instrumenten nodig, zodat zij de juiste patiënten doorsturen. Een ander belangrijk punt zijn regionale verschillen, die gelijke toegang tot specialistische zorg in het gedrang brengen. Een uitdaging voor de gespecialiseerde centra vormt de meting en interpretatie van biomarkers, zoals amyloïd-PET en markers in cerebrospinale vloeistof. Ook onderstreept Frölich het belang van een gedetailleerd schriftelijk informed consent, omdat de behandeling nieuw is en langetermijneffecten en -bijwerkingen nog niet volledig duidelijk zijn.
Bron:
Frölich L. Clinical implementation of new disease-modifying therapies for Alzheimer’s disease. EAN Virtual Congress 2024, abstract FW09_2.