Uit de resultaten van een gezamenlijk onderzoek van UMCG en Maastricht UMC+ blijkt dat 18 veelgebruikte geneesmiddelenklassen een grote impact hebben op de taxonomische structuur en het metabole potentieel van het microbioom in de darmen. Daarnaast blijken acht geneesmiddelenklassen de kans op antibioticaresistentie te verhogen.
De menselijke darmflora wordt beïnvloed door een aantal factoren, waaronder medicatiegebruik. In de afgelopen 15 jaar is er steeds meer aandacht gekomen voor het microbioom. Uit meerdere studies blijkt dat er gedurende de pathogenese van obesitas, diabetes, leverziekten, kanker en neurodegeneratieve ziekten veranderingen optreden in het microbioom in de darmen.
Protonpompremmers, metformine, antibiotica en laxantia hebben de grootste impact op het microbioom, zo is in deze studie gevonden. Bij PPI-gebruikers waren meer darmbacteriën in het bovenste deel van de tractus aanwezig. Daarnaast was bij hen sprake van een toegenomen vetzuurproductie. Gebruikers van metformine hadden grotere hoeveelheden potentieel schadelijke vormen van Escherichia coli.
Daarnaast vonden de onderzoekers nog eens zeven geneesmiddelenklassen die gepaard gingen met significante veranderingen van de darmflora. Zo ging het gebruik van bepaalde antidepressiva (SSRI’s) door personen met prikkelbare darmsyndroom gepaard met een overvloed aan de potentieel schadelijke bacteriesoort Eubacterium ramulus. Het gebruik van orale steroïden ging gepaard met hoge niveaus van methanogene bacteriën, die gerelateerd zijn aan een toename van de BMI en obesitas.
Gezien de impact van bepaalde geneesmiddelen op de darmflora en het effect dáárvan op meerdere ziekten is het volgens hoofdonderzoeker Arnau Vich Vila (UMCG, Groningen) essentieel om de gevolgen van medicatiegebruik op het microbioom te begrijpen. “Onze studie benadrukt hoe belangrijk het is om de rol van de darmflora mee te wegen bij de behandelkeuze. Daarnaast wijst onze studie op nieuwe hypothesen die een mogelijke verklaring vormen voor bepaalde bijwerkingen van medicatiegebruik.”
Vich Vila A, et al. Impact of 41 commonly used drugs on the composition, metabolic function and resistome of the gut microbiome. Abstract OP334. UEG Week 2019, UEG Week 2019, 23 oktober, Barcelona, Spanje.