Een hiv-patiënt die in de literatuur wordt aangeduid als de ‘Geneva patient’ heeft na een beenmergtransplantatie geen detecteerbaar virus, terwijl hij al 20 maanden geen hiv-behandeling meer kreeg. Opvallend is dat deze patiënt een stamceltransplantatie heeft ondergaan van wild-type stamcellen, en niet van stamcellen met een mutatie waarvan bekend is dat deze resistentie tegen hiv veroorzaakt.
Er zijn 5 hiv-patiënten die ‘genezen’ zijn verklaard van hiv na een stamceltransplantatie (aHSCT), maar zij kregen hun stamcellen allemaal van donoren met een zeldzame mutatie die hen resistent voor hiv maakt, de zogeheten CCR5-delta32-mutatie. De Geneva patient is een blanke man bij wie hiv al in 1990 is gediagnosticeerd. Hij startte vlak daarna met anti-retrovirale therapie en had sinds 2005 een niet meer detecteerbare virale load. Ter behandeling van een bifenotypisch sarcoom kreeg de patiënt in 2018 chemotherapie gevolgd door een stamceltransplantatie. Anders dan de 5 hiervoor genoemde patiënten, kreeg hij geen stamcellen met de CCR5-delta32-mutatie, maar CCR5-wild-type stamcellen. Eind 2021, 39 maanden na de transplantatie, staakte de man zijn antiretrovirale therapie.
In de 20 maanden nadien bleef zijn virale load ondetecteerbaar. Voorafgaand aan de aHSCT had hij bij ultrasensitieve tests 4 kopieën/ml hiv-RNA en 457 en 1.096 kopieën/miljoen CD4-cellen hiv-DNA in respectievelijk bloed en beenmerg. Na aHSCT bleef de standaard plasmaviremie ondetecteerbaar, terwijl ultrasensitief getest RNA was gezakt naar ondetecteerbare waarden. Proviraal DNA daalde eveneens significant.
De resultaten geven aan dat na aHSCT ook langdurige hiv-remissie kan worden bereikt bij gebruik van CCR5-wild-type stamcellen. De onderzoekers kunnen echter niet uitsluiten dat bij deze patiënt nog steeds hiv aanwezig is. Een kanttekening is dat de onderdrukking van hiv ook in verband kan staan met de immunosuppressiva die de patiënt sinds de aHSCT krijgt toegediend.
Bron:
Sáez-Cirión A. Absence of viral rebound for 18 months without antiretrovirals after allogeneic hematopoietic stem cell transplantation with wild-type CCR5 donor cells to treat a biphenotypic sarcoma. IAS 2023, abstract 5819.