Vrouwen die vroegtijdig in de menopauze komen hebben een toegenomen risico op hart- en vaatziekten. Tot nu toe was onduidelijk welke mechanismen aan dit verband ten grondslag liggen. Bij een studie onder bijna 20.000 Britse vrouwen met een vroegtijdige menopauze is een verband gevonden tussen klonale hematopoëse en coronairlijden. Deze resultaten verschenen tevens in Circulation.
Klonale hematopoëse van onbepaald potentieel (CHIP) is de leeftijdsgebonden expansie van hematopoëtische cellen die leukemoïde mutaties bevatten, zonder detecteerbare maligniteit. CHIP gaat gepaard met een versnelde atherosclerose. Tot nu toe was onbekend of vroegtijdige menopauze gepaard gaat met CHIP.
Bijna 20.000 Britse vrouwen
Vroegtijdige menopauze werd gedefinieerd als menopauze die optreedt vóór de leeftijd van 40 jaar. In deze steekproef van 19.606 vrouwen trad bij 2,1% een natuurlijke premature menopauze op en bij 4,5% een chirurgische premature menopauze. De prevalentie van CHIP in deze groep was 8,8%. Bij vrouwen zonder een dergelijke voorgeschiedenis (p < 0,001) bedraagt deze 5,5%.
Verband tussen CHIP en menopauze en coronarialijden
Na multivariabele aanpassing bleek premature menopauze onafhankelijk geassocieerd te zijn met CHIP:
- alle gevallen van CHIP: odds ratio 1,36 (p = 0,004); en
- CHIP met variante allelfrequentie (VAF) van > 0,1: OR 1,40 (p = 0,007).
Dit verband was groter bij vrouwen met een natuurlijke premature menopauze:
- alle gevallen van CHIP: OR 1,73 (p = 0,001); en
- CHIP met VAF van > 0,1: OR 1,91 (p <0,001).
Daarentegen was dit verband kleiner en niet-significant bij chirurgische vroegtijdige menopauze.
Onder postmenopauzale vrouwen van middelbare leeftijd is CHIP onafhankelijk geassocieerd met nieuw ontstaan coronarialijden:
- alle CHIP: hazard ratio 1,36 (p = 0,012); en
- CHIP met VAF > 0,1: HR 1,48 (p = 0,005).
Conclusies
Premature menopauze, vooral natuurlijke premature menopauze is bij postmenopauzale vrouwen onafhankelijk geassocieerd met CHIP. Een natuurlijke vroegtijdige menopauze kan een risicofactor zijn voor het ontstaan van CHIP en CHIP-gerelateerde hart- en vaatziekten.
Bronnen:
- Honigberg MC. Clonal hematopoiesis links premature menopause to cardiovascular disease. AHA E-Congress 2020, abstract 190.
- Honigberg MC, et al. Premature menopause, clonal hematopoiesis, and coronary artery disease in postmenopausal women, Circulation 2020, 9 Nov. https://doi.org/10.1161/CIRCULATIONAHA.120.051775Circulation. https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIRCULATIONAHA.120.051775