Bij sommige borstkankerpatiënten lijkt behandeling met tamoxifen de PI3-kinase pathway te stimuleren, met als gevolg een verhoogd risico op endometriumcarcinoom. De onderzoekers benadrukken dat tamoxifen-geassocieerd endometriumcarcinoom zeldzaam is en hopen dat dit nieuwe inzicht patiënten met een verhoogd risico kan helpen.1
Het is al lang bekend dat langdurig gebruik van tamoxifen gepaard gaat met een verhoogd risico op endometriumcarcinoom. Daarbij blijkt dat hoe langer het middel wordt gebruikt, hoe hoger het risico wordt.2 De onderzoekers wilden de mechanismen achter dit verhoogde risico ophelderen en op basis daarvan strategieën ontwikkelen om deze neerwaartse spiraal te doorbreken.
Om te bepalen welke genen betrokken zijn bij tamoxifen-geassocieerde baarmoederkanker, werd tumorweefsel onderzocht van vrouwen met baarmoederkanker na een mammacarcinoom. Het materiaal dat de onderzoekers gebruikten, was verzameld in de Nederlandse TAMARISK-studie. 21 samples werden met whole exon sequencing onderzocht en vergeleken met weefsel van baarmoederkanker dat niet was geassocieerd met tamoxifen-gebruik. Vervolgens werden de bevindingen bevestigd in een validatiecohort met 40 tamoxifen-geassocieerde weefselsamples.
Opvallend was dat bij tamoxifen-geassocieerde samples de mutatiefrequentie van genen die zijn betrokken bij de PIK3-pathway lager was dan bij de novo baarmoederkanker. Zo zijn mutaties in PIK3CA bij reguliere tumoren de tweede meest frequent optredende mutaties (bij 48% van de patiënten) terwijl deze mutaties bij tamoxifen-geassocieerde tumoren aanzienlijk minder vaak voorkomen (14%). Ook de mutatiefrequentie van PIK3R1 was duidelijk anders; 31 versus 0%.
De onderzoekers formuleerden als hypothese dat bij deze tumoren het effect van tamoxifen het gemis aan PI3K-mutaties tenietdoet. Zij vonden hiervoor aanwijzingen in een studie met muizen die werden behandeld met tamoxifen of met tamoxifen plus een PI3K-remmer. Hieruit bleek dat tamoxifen inderdaad een effect kan hebben op de PI3-kinase pathway en dat dit effect teniet kan worden gedaan door een PI3K-remmer. Bij vrouwen met een verhoogd risico op baarmoederkanker die tamoxifen gebruiken, zou dit mechanisme als een preventiestrategie gebruikt kunnen worden, aldus de onderzoekers.
Bronnen
- Kübler K, et al. Tamoxifen instigates uterine cancer development by activating PI3K signaling and supersedes PIK3CA driver mutations. 2021 San Antonio Breast Cancer Symposium, abstract GS2-09.
- Davies C, Pan H, Hodwin J, et al. Long-term effects of continuing adjuvant tamoxifen to 10 years versus stopping at 5 years after diagnosis of oestrogen receptor-positive breast cancer: ATLAS, a randomised trial. Lancet 2013;381:805-16.