Nederlandse onderzoekers stellen dat de positief voorspellende waarde (PPV) van een immunochemische fecaaloccultbloedtest (FIT) voor darmkanker niet is te standaardiseren op basis van leeftijd, geslacht en eerder gemeten fecale hemoglobineconcentraties (f-Hb).1 Dat komt omdat de PVV voor mensen met detecteerbare eerdere f-Hb veel hoger is dan bij mensen zonder detecteerbare eerdere f-Hb.
In 2014 is het bevolkingsonderzoek voor darmkanker in Nederland begonnen, waarbij iedereen tussen de 55 en 75 jaar elke twee jaar een FIT krijgt. De uitslag fungeert als triage voor een colonoscopie. Zowel de incidentie als de aan darmkanker gerelateerde sterfte daalt.2
Omdat de FIT zeker niet perfect is, hebben Nederlandse onderzoekers gekeken in hoeverre het mogelijk is de PPV van FIT bij gevorderde neoplasie (AN) te standaardiseren op basis van leeftijd, geslacht en fecale hemoglobineconcentratie (f-Hb) bij een eerdere, negatieve FIT. De onderzoekers gebruikten hierbij de resultaten van de tweejaarlijkse FIT-screenings tussen 2014 en 2018 in Nederland, waarbij een FIT-afkapwaarde van 47 µg Hb/g feces werd gehanteerd.
De 222.213 deelnemers met een positieve FIT in de eerste, tweede of derde screeningsronde werden geïncludeerd in de analyse. De PPV was in de eerste, tweede en derde ronde respectievelijk 53,6, 39,1 en 37,3%. De PPV was significant hoger bij mannen dan bij vrouwen: 41,2 versus 35,1% (p < 0,01) en nam toe met de leeftijd. De PPV was hoger bij vrouwen van 6-64 jaar met detecteerbare f-Hb dan bij mannen van 70+ zonder detecteerbare f-Hb: 51,8 versus 33,6% (p < 0,01). In de tweede en derde ronde was de PPV significant hoger bij deelnemers met dan zonder detecteerbare f-Hb (2,6-47 µg/g versus < 2,6 µg/g) in de voorgaande screeningsronde, namelijk respectievelijk 53,8 en 29,2% (p < 0,01).
De auteurs concluderen dat de eerdere f-Hb meer invloed heeft op de PVV dan leeftijd en geslacht, en daarom moet worden meegewogen bij het standaardiseren van FIT-afkapwaarden. Ze voegen echter toe dat de afkapwaarde van de FIT personaliseren op basis van leeftijd, geslacht en eerdere f-Hb onmogelijk is door de sterk uiteenlopende PVV in de groepen met en zonder meetbare eerdere f-Hb. De resultaten onderstrepen hoe belangrijk het is om alle relevante risicofactoren bij het personaliseren van FIT-afkapwaarden mee te wegen.
2. Hoffmeister M. Interim evaluation of the colorectal cancer screening programme in the Netherlands. Lancet Gastroenterol Hepatol. 2022;7:8-9.