Wat is de samenhang tussen de niveaus en ratio’s van korteketenvetzuren en het ziektebeloop bij MS?1 De vetzuren acetaat, propionaat en butyraat zijn de belangrijkste 3 metabolieten van microbiota in de dikke darm2. Ze beïnvloeden het immuunsysteem, waarbij de laatste vetzuren vooral ontstekingsremmende effecten lijken te hebben en acetaat ontstekingsbevorderend werkt.3,4,5
Een grotendeels Spaans onderzoeksteam voerde een cross-sectionele studie uit, met als doel om: 1) het niveau van de korteketenvetzuren (SCFA’s) en de ratio’s ervan te bepalen in het plasma van MS-patiënten, en deze vervolgens te relateren aan ziekteactiviteit en -progressie, en 2) om deze SCFA-niveaus en ratio’s te relateren aan concentraties van biomarkers die respectievelijk ziekteactiviteit en ziekteprogressie kunnen voorspellen, namelijk neurofilament light chain (NfL) en glial fibrillary acidic protein (GFAP).
De onderzoekers verzamelden serum- en plasmamonsters van 154 gezonde controles, 263 patiënten met relapsing remitting MS (RRMS), 76 met secundair progressieve MS (SPMS) en 107 met primair progressieve MS (PPMS). Ze bepaalden de acetaat (AA)-, propionaat (PA)- en butyraat (BA)-niveaus in plasma, berekenden de ratio’s en bepaalden NfL- en GFAP-concentraties in serum.
PA/AA-ratio’s waren significant lager bij alle patiëntengroepen dan bij gezonde controles, terwijl BA/AA-ratio’s lager waren bij patiënten met een progressieve vorm van MS. In het RRMS-cohort werden geen verbanden gevonden tussen SCFA-waarden en ziekteactiviteit in termen van relapses. Lagere PA/AA- en BA/AA-ratio’s waren wel gerelateerd aan hogere EDSS-scores bij onbehandelde RRMS-patiënten. Er bestonden geen verbanden tussen SCFA-waarden en NfL, maar lagere PA/AA-ratio’s hingen wel samen met hogere GFAP-concentraties bij RRMS- en PPMS-patiënten.
De onderzoekers concludeerden dat bij MS-patiënten een disbalans aanwezig is tussen AA-, PA-, en BA-niveaus. Deze verstoringen in SCFA’s lijken geen rol te spelen in het optreden van relapses, maar wel in de ziekteprogressie. De negatieve correlaties tussen PA/AA-ratio’s en GFAP-concentraties ondersteunen de gedachte dat herstel van het evenwicht een effect kan hebben op ziekteprogressie bij MS.
Bronnen:
- Dominguez Mozo MI, Garcia Martinez MA, Villar Guimerans LM, et al. Short-chain fatty acids in multiple sclerosis patients: study of their association with the activity and the progression of the disease. ECTRIMS 2024, abstract O009/1758.
- Silva YP, Bernardi A, Frozza RL. The role of short-chain fatty acids from gut microbiota in gut-brain communication. Front Endocrinol. 2020;11:25.
- Pérez-Pérez S, Domínguez-Mozo MI, Alonso-Gómez A, et al. Acetate correlates with disability and immune response in multiple sclerosis. PeerJ. 2020;8.
- Dominguez-Mozo MI, Perez-Perez S, Villarrubia N, et al. Herpesvirus antibodies, vitamin D and short-chain fatty acids: their correlation with cell subsets in multiple sclerosis patients and healthy controls. Cells. 2021;10:119.
- Cuello JP, Martínez Ginés ML, García Domínguez JM, et al. Short-chain fatty acids during pregnancy in multiple sclerosis: A prospective cohort study. Eur J Neurol. 2022;29:895-900.