Redactioneel
Toen ik in 2003 in het UMC Utrecht kwam werken, was dat een van de weinige ziekenhuizen ter wereld met een operatierobot. Het was in die tijd totaal onontgonnen terrein en onduidelijk wat je ermee kon doen en of er een meerwaarde zou zijn. Er waren ook heel duidelijk tegenstanders van robotchirurgie, uiteraard vaak de gevestigde ‘open chirurgen’. Als je op een congres iets over de behandeling van patiënten met de robot liet zien, wist je zeker dat dit leidde tot hoogoplopende en vaak emotionele discussies. Het kon toch niet zo zijn dat je een grote complexe open operatie minimaal invasief en zeker niet met behulp van een robot kon uitvoeren? Dit werd als gevaarlijk gezien. Rond 2005 was er dan ook een periode waarin het onduidelijk was of robotchirurgie zou overleven. De robotfirma was bijna failliet. De redding kwam vanuit de urologie, waar vooral de prostatectomie met minder complicaties en beter functioneel herstel kon worden verricht. Sindsdien is dit voor steeds meer operaties aangetoond vanuit alle disciplines. De nieuwste typen robot hebben nog dezelfde componenten als het eerste ‘standard system’, maar eigenlijk is alles beter; als je nu terugkijkt naar de eerste machine heb je het gevoel dat je kijkt naar de eerste maanlander. De nieuwste systemen zijn veel compacter en gebruiksvriendelijker. Veel meer ‘idiot proof’. Je ziet dan ook dat de robot steeds meer buiten de oncologische disciplines wordt toegepast. Zelfs voor het verrichten van minder complexe operaties. De nieuwste modellen kunnen via een enkele toegang van 2,5 cm diameter alle 4 de instrumenten in het lichaam laten ontplooien. Door het 10x vergrote HD-driedimensionale zicht kan je heel nauwkeurig opereren, met instrumenten met meer vrijheidsgraden dan je eigen polsgewricht. De nieuwste ontwikkeling komt uit de AI, deep learning waarbij de robot op basis van het leren van honderden operatievideo’s nu al zelf kan hechten. Deze ontwikkelingen kunnen de komende 25 jaar tot revolutionaire veranderingen leiden.
Lees het interview met de pioniers die het 25-jarig jubileum van robotchirurgie in Nederland met een symposium vierden.
Prof. dr. Richard van Hillegersberg, hoogleraar chirurgische oncologie, UMC Utrecht