Rashidi Rellum was in januari 2019 de eerste reumatoloog op Aruba. Inmiddels heeft hij een collega-reumatoloog. Zij maken zich sterk voor de komst van een reumaconsulent en voor standaardvergoeding van ergotherapie. Rellum vertelt over zijn werk en wensen.
Rellum is geboren en opgegroeid in Suriname en deed zijn opleidingen geneeskunde en reumatologie in Nederland. In 2016 bezocht hij een congres over reumatologie op Aruba, waar een vacature bleek te zijn voor een reumatoloog. “Ik was al enkele keren op Aruba geweest, dus het was voor mij geen onbekend terrein. Werken in Suriname was vanwege de economische omstandigheden niet aantrekkelijk. Maar op Aruba wilde ik wel aan de slag. In Nederland is reumazorg vanzelfsprekend, maar hier was deze dure zorg nog een niche. Er zijn wel internisten met affiniteit voor reumazorg, maar zorgverlening door een reumatoloog is specialistischer en efficiënter, ook wat betreft de kosten. Met mijn komst in 2019 is het balletje gaan rollen om de reumazorg tot basiszorg te maken; goed georganiseerd en toegankelijk voor iedereen. Dat vuurtje is inmiddels overgeslagen naar Curaçao, waar eveneens een reumatoloog is. En ook Suriname heeft nu een Nederlandse reumatoloog. Op Aruba heb ik me vanaf het begin hard gemaakt voor een tweede reumatoloog, die in januari 2022 is gekomen.”
Niet alleen medicatie
Reumamedicatie bestaat voor een belangrijk deel uit biologicals. Omdat die duur zijn, werkt Rellum met biosimilars die door de Europese EMA en de Amerikaanse FDA zijn goedgekeurd. “Zo kunnen we de kosten verlagen en ervoor zorgen dat de budgetten niet helemaal opgaan aan dure reumazorg. We kunnen op Aruba verder alle reumamedicatie gebruiken die ook in Nederland beschikbaar is. We hebben ook een polariserende microscoop en een echoapparaat op de poli. Maar reumazorg gaat verder dan alleen medicatie. Het gaat ook om musculoskeletale zorg. Daarvoor hebben we sinds vorig jaar weer een vaste revalidatiearts. Bovendien zijn hier fysio- en ergotherapeuten.”
Een verschil met Nederland is dat ergotherapie op Aruba niet voor iedere reumapatiënt vergoed wordt. Dat gebeurt pas als de patiënt dat jaar opgenomen is geweest in het ziekenhuis. “Dat blijft een groot knelpunt”, stelt Rellum. “Want een groot deel van onze patiënten, veelal oude patiënten met reumatoïde artritis, heeft flinke deformaties aan de gewrichten. Zij hebben ergotherapie nodig, maar kunnen dat zelf niet betalen. We maken ons hard voor vergoeding voor deze patiënten. Dat is kosteneffectiever en patiëntvriendelijker, want nu gebruiken zij veel pijnstilling. Bovendien kunnen de deformaties zonder ergotherapie verergeren door verkeerde belasting van de gewrichten.”
Een ander gemis op Aruba is een reumaconsulent. Rellum: “Iedereen erkent dat die nodig is, maar we moeten dat organiseren en betrokken partijen ervoor op een lijn krijgen. De zorgverzekeraar van Aruba moet er akkoord voor geven, evenals de directie van het ziekenhuis. Ik heb er goede hoop op dat we het voor elkaar gaan krijgen. Studies hebben laten zien dat de zorg niet duurder wordt met de aanstelling van een reumaconsulent. Zij kunnen de reumatologen ontlasten, waardoor wij meer ruimte hebben om patiënten te zien.”
Contacten
Vooral in het begin van zijn tijd op Aruba had Rellum veel steun aan contacten met Nederlandse collega’s, met name Sylvana Kadir van de Sint Maartenskliniek en de inmiddels gepensioneerde professor Frank van den Hoogen van Radboudumc. “Het was altijd heel handig en prettig om op hen te kunnen terugvallen. Ik heb veel aan hen gehad. Het contact met Nederland is er nog steeds, maar nu op indicatie. Bij bijzondere casussen zoek ik uit welke vakgroep in Nederland ik daarvoor het best kan benaderen. Samen met mijn collega-reumatoloog hier op Aruba is er nu een vast overlegmoment met de beide reumatologen van Curaçao en Suriname. Elke week overleggen we online met elkaar. We bespreken onder meer casussen en organisatorische problemen met elkaar, maar fijn is ook dat je gewoon je vragen en gedachten kwijt kunt als arts. De reumatologen van Curaçao en Suriname werken nog alleen en ik heb zelf ervaren hoe dat is. Daarom vinden we het allemaal fijn om contact te hebben met elkaar, ook als het alleen maar over ditjes en datjes gaat.”
Andere eilanden
Rellum ziet niet alleen reumapatiënten van Aruba, maar ook van andere eilanden binnen het Nederlands-Caribisch gebied. Zo is er een vaste groep patiënten die vanaf het eiland Saba naar Aruba komt voor reumazorg. Bovendien gaat Rellum regelmatig naar Sint Maarten. Hij ziet daar reumapatiënten die de plaatselijke internisten hebben voorgeselecteerd vanuit hun poli. “Dat is voor mij een vol programma, waarbij ik in een week wel 80 patiënten zie. Ik heb daarbij een adviserende rol, waarna de internisten de behandeling verder kunnen oppakken. We hopen dit met Sint Maarten nog verder uit te breiden, om te voorkomen dat reumapatiënten naar Aruba moeten reizen. De internisten van Sint Maarten zijn er heel goed in om relevante patiënten te selecteren en hun gegevens op een lijst bij elkaar te zetten. Zo kunnen wij bijdragen aan de reumazorg op andere eilanden.”
Voor de komende tijd blijft Rellum zich inspannen voor vergoeding van de ergotherapie en voor het aantrekken van een reumaconsulent. Hij neemt, samen met specialisten van andere vakgroepen, ook deel aan adviescommissies over het omgaan met dure medicatie. “Zo werken we gezamenlijk aan het kosteneffectief organiseren van de zorg.”
Ook toen Rellum nog alleen werkte als reumatoloog op Aruba, voelde hij dat hij als enkeling al een groot verschil kon maken voor het leven van de patiënten in de hele regio. “Nu we met ons tweeën zijn, merken we dat nog sterker. Als reumatoloog kun je veel doen voor patiënten die veelal chronische ziekten hebben. Zij zijn opgelucht en dankbaar als zij na soms jaren wachten eindelijk een reumatoloog kunnen zien. Dat is niet ten nadele van de internisten met belangstelling voor reumatologie, want die doen uiteraard ook hun uiterste best. Maar een reumatoloog kan reumatische ziektebeelden beter herkennen en behandelen. Ik hoop dat we er nog collega’s bij krijgen, want hier in het Caribisch deel van het Koninkrijk en in Suriname is nog veel reumatologische zorg nodig.”
Ziektebeelden
Op het gebied van ziektebeelden ziet Rellum ongeveer dezelfde aandoeningen als in Nederland. RA lijkt op Aruba iets minder vaak voor te komen, zoals ook is gebleken uit een kleine pilotstudie van Rellum. Andere verschillen met Nederland zijn nog gevoelsmatig: “We zien bijvoorbeeld regelmatig patiënten met SLE en ernstige SLE. Naar mijn gevoel zien we ook meer ontstekingen aan de spieren, en minder spierreuma. Dat laatste zag ik in Nederland vrijwel wekelijks, maar hier bij nog geen 5 patiënten op mijn hele poli in de afgelopen jaren. Dus dat is duidelijk minder. Opvallend is verder dat we ernstige jicht zien bij mannen tussen 30 en 40 jaar die obees zijn. Het zou in de toekomst wel interessant zijn om onderzoek te doen naar de oorzaken daarvan, bijvoorbeeld naar genetische factoren of leefstijl.”