Column: Een rondje door het riool

Delen via:

Column door Teun Bousema

“Het was een spannend jaar voor ons als infectiologen en epidemiologen!”, schreef een goede vriendin me op haar kerstkaart, “ineens zijn we volop in de media”. Ik antwoordde dat ik me juist lamgeslagen voel en geen rol voor mezelf kan vinden. Na twee mislukte pogingen subsidie te krijgen voor onderzoek naar de impact van COVID in Afrika, zag ik mezelf aan de zijlijn geplaatst. Ik had ook niet echt zin om mezelf in het maatschappelijk debat op te werpen als infectieziekten-epidemioloog die de impact van interventies en besmettingscijfers kan duiden. Misschien had ik daar wel een verantwoordelijkheid kunnen nemen, maar er waren al zoveel mensen aan het woord. Bovendien zie ik mezelf ook niet echt als een logische expert en is zichtbaarheid in de media duidelijk geen garantie voor levensgeluk. Tweemaal gaf ik voorzichtig mijn visie op ivermectine, een prachtig medicijn waarvan ik vind dat de werkzaamheid bij COVID nog niet overtuigend is vastgesteld. Na mijn twijfel uitgesproken te hebben, ontving ik e-mails van militante ivermectine-fans die zo kwaad van toon waren dat ik ze moest voorleggen aan het hoofd beveiliging.

Het ontvangen van bedreigingen, ergens wel passend op een bucketlist, zette me aan het denken over de rol van wetenschappers in de media. Vanuit wetenschappelijke hoek bijdragen aan een maatschappelijk debat blijkt lastig, zeker als dat debat de vorm aanneemt van een loopgravenoorlog. Zo’n “rondje zwemmen door het riool”, zoals microbioloog Rosanne Hertzberger sommige mediaoptredens noemt, past weinig wetenschappers. Toch is het wel goed om af en toe de zwembroek aan te trekken. Ik moest daaraan denken toen wij recent in Ethiopië onderzoek afrondden naar een Aziatische mug die oprukt in stedelijk Afrika. De mug is, in tegenstelling tot Afrikaanse muggen, bijzonder effectief in zich voortplanten in stedelijke gebieden en kan daar een sterke toename van malariagevallen veroorzaken. Een smeuïg verhaal voor de media, voelde ik aan. Met mijn Ethiopische promovendus schreef ik een persbericht dat afsloot met de conclusie dat we snel moeten handelen om een drama te voorkomen. Mijn rol als wetenschapper zat erop: ik had iets relevants wereldkundig gemaakt en kon me weer veilig terugtrekken in het lab. Collega-onderzoekers hadden inmiddels subsidie gekregen om met technische hoogstandjes de verspreidingsroutes van de mug in kaart te brengen en te modelleren welke factoren een rol spelen bij die verspreiding. Wij stonden ook te popelen om een nieuwe studie te beginnen. Maar als we onze eigen alarmerende slotparagraaf serieus namen, was dit misschien niet het moment voor een wetenschappelijke subsidieaanvraag, maar het moment voor daadkracht zonder impactfactor. Aandacht op CNN, in tal van kranten en op Ethiopische nationale televisie, zorgden voor het momentum waardoor we misschien echt iets aan het probleem konden doen. De zwembroek moest aan; misschien niet voor een rondje in het riool, maar wel voor een duik in een bureaucratisch moeras. Binnen twee weken was er een persconferentie en organiseerden we overleg met de Wereldgezondheidsorganisatie, regeringsfunctionarissen en internationale experts. Na die voortvarende start komt nu natuurlijk de uitdaging om door te zwemmen, ook als de stroming tegen zit. De uitdagingen zullen vast komen; toch geeft het voorlopig vooral veel energie. Hier zie ik nuttige rollen weggelegd voor de media als katalysator en voor mezelf als iemand die ideeën kan aandragen. En dat allemaal zonder me zorgen te maken over dreigementen van ‘parasietwaarheid’ of andere complotdenkers.

Lees ook de andere columns van Teun Bousema die op MedNet zijn verschenen:

 

Nieuwe antiretrovirale middelen

mrt 2017

Lees meer over Nieuwe antiretrovirale middelen

WHO publiceert lijst met meest resistente bacteriën

feb 2017 | Bacteriële infecties

Lees meer over WHO publiceert lijst met meest resistente bacteriën

Voorschrijven van antibiotica door huisartsen kan doelmatiger

feb 2017 | Antibioticaresistentie

Lees meer over Voorschrijven van antibiotica door huisartsen kan doelmatiger

Laat recidief versus herinfectie bij HCV-patiënten met SVR na sofosbuvir

feb 2017 | Hepatitis

Lees meer over Laat recidief versus herinfectie bij HCV-patiënten met SVR na sofosbuvir

Import en verspreiding van ESBL-E door internationale reizigers: COMBAT-studie

feb 2017 | Bacteriële infecties

Lees meer over Import en verspreiding van ESBL-E door internationale reizigers: COMBAT-studie

TAF gunstig voor hiv-patiënten met een lage BMD

feb 2017 | HIV

Lees meer over TAF gunstig voor hiv-patiënten met een lage BMD

Nationaal Hepatitis Delta webinar

28 mei 2024 | Hepatitis, Hepatologie, Virale infecties

Lees meer over Nationaal Hepatitis Delta webinar

Maternale vaccinatie ter preventie van RSV in kinderen

9 jan 2024 om 20:00 | Virale infecties

Lees meer over Maternale vaccinatie ter preventie van RSV in kinderen

RSV: inzichten en casuïstiek vanuit de eerste en tweede lijn

27 nov 2023 om 20:00 | Ouderen, Vaccinatie, Virale infecties

Lees meer over RSV: inzichten en casuïstiek vanuit de eerste en tweede lijn

CMV-infecties bij post-transplantatiepatiënten; een behandellandschap in ontwikkeling

6 jun 2023 | Stamceltransplantatie, Virale infecties

Lees meer over CMV-infecties bij post-transplantatiepatiënten; een behandellandschap in ontwikkeling

Vaccinatiezorg voor medische risicogroepen

11 aug 2022 | HIV

Lees meer over Vaccinatiezorg voor medische risicogroepen

The ART of Preventing Kidney Damage

12 apr 2021 om 20:00 | HIV, Virale infecties

Lees meer over The ART of Preventing Kidney Damage

De zin en onzin van vaccineren

Vaccinatie, Virale infecties

Lees meer over De zin en onzin van vaccineren

IDWeek in ORANJE 2024

dinsdag 19 nov 2024 van 18:00 tot 21:45 | Transplantatie, Vaccinatie, Virale infecties

Lees meer over IDWeek in ORANJE 2024

Post CROI 2025

dinsdag 1 apr 2025 van 18:00 tot 21:30 | HIV, Virale infecties

Lees meer over Post CROI 2025

Veel goed nieuws uit de FLOW-trial

okt 2024 | Chronische nierschade, Virale infecties

Lees meer over Veel goed nieuws uit de FLOW-trial

Betere immuunrespons na COVID-19-vaccinatie door vervangen MMF?

okt 2024 | Niertransplantatie, Vaccinatie

Lees meer over Betere immuunrespons na COVID-19-vaccinatie door vervangen MMF?

Fecestransplantatie evenaart antibiotica bij acute 'C. difficile'-infectie

okt 2024 | Bacteriële infecties, Transplantatie

Lees meer over Fecestransplantatie evenaart antibiotica bij acute 'C. difficile'-infectie

Verhoogd risico op maagkanker bij migrantengroepen

okt 2024 | Bacteriële infecties, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Verhoogd risico op maagkanker bij migrantengroepen

De stand van onze seksuele gezondheid in 2024

sep 2024 | Antibioticaresistentie, HIV, SOA, Venereologie

Lees meer over De stand van onze seksuele gezondheid in 2024

Insulineresistentie gerelateerd aan 31 ziektes

sep 2024 | Bacteriële infecties, Bewegingsstoornissen, Diabetes, Jicht, Pancreatitis

Lees meer over Insulineresistentie gerelateerd aan 31 ziektes

IgE en eosinofielen voorspellen ABPA bij kinderen met cystische fibrose

sep 2024 | CF, Schimmelinfecties

Lees meer over IgE en eosinofielen voorspellen ABPA bij kinderen met cystische fibrose

Beter fysiek welbevinden na revalidatie bij Long COVID

sep 2024 | Pneumonie, Virale infecties

Lees meer over Beter fysiek welbevinden na revalidatie bij Long COVID

Studie onthult stigmatisering van hiv door zorgverleners

jul 2024 | HIV

Lees meer over Studie onthult stigmatisering van hiv door zorgverleners

Multidisciplinaire podcastserie: CMV-infectie;
Diagnostiek en management na transplantatie

jun 2024 | Niertransplantatie, Stamceltransplantatie, Virale infecties

Lees meer over Multidisciplinaire podcastserie: CMV-infectie;
Diagnostiek en management na transplantatie

Innovatie in de zorg

nov 2019

Lees meer over Innovatie in de zorg

MedNet Infectieziekten 2024-02

mei 2024

Lees meer over MedNet Infectieziekten 2024-02

MedNet Infectieziekten 2024-01

mrt 2024

Lees meer over MedNet Infectieziekten 2024-01

MedNet Infectieziekten 2023-05

dec 2023

Lees meer over MedNet Infectieziekten 2023-05

MedNet Infectieziekten 2023-04

nov 2023

Lees meer over MedNet Infectieziekten 2023-04

MedNet Infectieziekten 2023-03

aug 2023

Lees meer over MedNet Infectieziekten 2023-03

MedNet Infectieziekten 2023-02

mei 2023

Lees meer over MedNet Infectieziekten 2023-02

MedNet Infectieziekten 2023-01

mrt 2023

Lees meer over MedNet Infectieziekten 2023-01

MedNet Infectieziekten 2022-05

dec 2022

Lees meer over MedNet Infectieziekten 2022-05

MedNet Infectieziekten 2022-04

okt 2022

Lees meer over MedNet Infectieziekten 2022-04