EMN-rapport over coronavaccinatie bij patiënten met multipel myeloom

Een recent consensusdocument van de European Myeloma Network (EMN) dat in The Lancet Haematology verscheen¹, biedt een goed overzicht over het belang van coronavaccinatie bij patiënten met multipel myeloom (MM). In de Nederlandse vaccinatiestudie COBRA-KAI² zien dr. Inger Nijhof en prof. dr. Mette Hazenberg dat veel patiënten met multipel myeloom (MM) in staat zijn antistoffen op te bouwen na COVID-vaccinatie met mRNA-1273 (Moderna), ook als ze actief behandeld worden voor het myeloom.

MM-patiënten hebben een verhoogd risico op infecties en sterfte daardoor. “Bijna de helft van deze patiënten ontwikkelt tijdens de eerstelijnsbehandeling een infectie en 20% van de MM-patiënten overlijdt als gevolg van een infectie”, benoemt Nijhof, internist-hematoloog in het Amsterdam UMC (locatie VUmc).

Nederlandse vaccinatiestudie

Ook het risico op een SARS-CoV-2-infectie en de sterfte daardoor blijken verhoogd te zijn. Dit onderstreept het belang om MM-patiënten middels vaccinatie te beschermen. “In onze Nederlandse vaccinatiestudie COBRA-KAI² zien we dat MM-patiënten in het algemeen redelijk goed te beschermen zijn door een vaccinatie”, vertelt prof. Hazenberg, hematoloog bij

Sanquin en in Amsterdam UMC (locatie AMC). “Ruim 50% van de patiënten bouwt een beschermende concentratie antistoffen op tijdens remissie-inductietherapie en zelfs bijna 90% van de patiënten kort na hoge dosis melfalan en stamceltransplantatie, hoewel het opgebouwde antistofniveau wel lager is dan bij leeftijd-gematchte controles.” “Patiënten met daratumumab of IMiD’s zitten daar tussenin met ongeveer 70% die een beschermende antistofconcentratie bereikt”, voegt Nijhof toe.

Niet uitstellen

De COBRA-KAI-studie wordt in samenwerking met ZonMw en RIVM uitgevoerd en de resultaten zijn tijdens het ASH-congres gepresenteerd. In die studie is onder andere bij zo’n 200 MM-patiënten de respons op coronavaccinatie gemeten. “In het EMN-rapport schrijven we dat de soort behandeling van invloed zou kunnen zijn op vaccinatierespons”, vertelt Nijhof. “In onze studie zien we echter dat de meerderheid van onze MM-patiënten tijdens verschillende behandelingen goed te vaccineren zijn. Een belangrijke conclusie is dat het niet nodig is om bijvoorbeeld behandeling uit te stellen rondom een vaccinatie. We adviseren MM-patiënten om zich te laten vaccineren, ook tijdens behandeling.”

Risicofactoren, monitoring en extra vaccin

Bij MM-patiënten blijkt de immuunrespons tegen SARS-CoV-2 verminderd te zijn in vergelijking met gezonde personen, waardoor een deel van deze patiënten verminderd beschermd is. In het EMN-rapport staat een rijtje factoren die geassocieerd zijn met een verminderde vaccinatierespons, zoals actief of progressief MM, hogere leeftijd en bepaalde comorbiditeit.

Gezien de mogelijk slechtere vaccinatierespons bij MM-patiënten zou het nuttig kunnen zijn om deze te monitoren. Op grond daarvan kan bijvoorbeeld een aanvullende dosis van hetzelfde of een ander coronavaccin toegediend worden.

“Het lastige”, laat Nijhof direct weten, “en dat geldt voor alle vaccinaties, is dat er een termijn zit waarbinnen de respons op vaccinatie idealiter wordt gemeten. Bijvoorbeeld na de hepatitis-B-vaccinatie meten we de antistofrespons na vier weken, omdat de respons eerst omhooggaat, maar na verloop van tijd natuurlijk weer afneemt. Datzelfde geldt ook voor de respons op coronavaccinatie. We weten niet goed wat de ondergrens is van een beschermende antistofconcentratie. Daarnaast is het op dit moment niet mogelijk om op een universele manier de antistofconcentratie te kwantificeren.”

Antilichaamcocktail en andere maatregelen

De SWAB-richtlijn adviseert om bij patiënten van wie het vermoeden bestaat dat ze ondanks vaccinatie onvoldoende beschermd zijn, in geval van SARS-CoV2-infectie een antistofmeting te doen. “Bij afwezigheid van COVID-19-antistoffen kan een profylactische behandeling met een neutraliserende monoklonale antilichaamcocktail worden gegeven, het liefst zo vroeg mogelijk in de infectie”, adviseert Hazenberg. “Bij alle patiënten met het vermoeden op een inadequate of verminderde SARS-CoV-2-immuunrespons wordt nadrukkelijk geadviseerd maatregelen te handhaven om het infectierisico te verminderen, zoals adequate handhygiëne, het gebruik van medische mondkapjes, anderhalve meter afstand houden en het vaccineren van huisgenoten.”

Referenties

1. Ludwig H, Sonneveld P, Facon T, et al. COVID-19 vaccination in patients with multiple myeloma: a consensus of the European Myeloma Network. Lancet Haematol. 2021;8:e934-e946.
2. Onderzoek naar COVID-19-vaccinatie bij hematologie patiënten. www.zonmw.nl.