Het gaspedaal van de inclusiemonitor moet nog wat dieper worden ingedrukt

Delen via:

De toepassing van de inclusiemonitor die in het kader van het programma Zorgevaluatie en Gepast Gebruik (ZE&GG) in het leven is geroepen, leidt nog niet tot een echte versnelling in de uitvoer van zorgevaluaties. Prof. dr. J.P. (Jelle) Ruurda, chirurg (UMC Utrecht) en bestuurslid van de Federatie Medisch Specialisten, verwacht dat hieraan zeker een verdere impuls zal moeten en worden gegeven. Immers, alleen door meer en sneller zorgevaluaties uit te voeren ontstaat meer inzicht in gepast gebruik van zorg. Tegelijkertijd zijn al te hooggespannen verwachtingen over het stoppen met niet-effectieve zorg – hoewel zeker belangrijk – niet helemaal realistisch, stelt hij. 

Hoe komen we tot gepast gebruik van zorg? Het in 2019 gestarte programma ZE&GG heeft als doelstelling antwoord te geven op die vraag. ZE&GG is van de grond gekomen als gezamenlijk initiatief van de partijen die het hoofdlijnenakkoord medisch-specialistische zorg tekenden: zorgverleners, zorgaanbieders, zorgverzekeraars, patiënten en overheid. Het uitgangspunt is dat vijf jaar later, in 2024 dus, zorgevaluatie een onderdeel is van de reguliere zorgprocessen en zorgverlening en leidt tot gepast gebruik van zorg die wordt aangestuurd door alle partijen uit de medisch specialistische zorg. Zorgevaluatie is onderzoek naar de (kosten)effectiviteit van bestaande zorg. Om zorgevaluatie te kunnen stimuleren is vanzelfsprekend inzicht nodig in de vraag welke zorgevaluaties lopen, welke zorgaanbieders daarin participeren en wat het actuele aantal patiënten is dat aan deze onderzoeken deelneemt. Om die vragen te kunnen beantwoorden is de inclusiemonitor ontwikkeld.

Nuttig instrument

Het doel van de inclusiemonitor is helder: lopende zorgevaluatiestudies inzichtelijk maken voor onderzoekers, patiëntenverenigingen, wetenschappelijke verenigingen, raden van bestuur en zorgverzekeraars. Ruurda stelde bij de totstandkoming ervan in augustus 2021: ‘Niet alleen gaat de inclusiemonitor onderzoekers helpen om de voortgang van hun zorgevaluatiestudies te stimuleren en versnellen, het is ook een mooi voorbeeld van hoe we met alle betrokkenen de geprioriteerde onderzoeken ondersteunen. Tegen de projectleiders van alle zorgevaluatiestudies zeggen wij: je onderzoek mag niet ontbreken in deze inclusiemonitor, dus sluit je aan’.

“Een belangrijke boodschap, vind ik”, zegt Ruurda nu. “De inclusiemonitor is een goed instrument om de voortgang van zorgevaluatiestudies real time in kaart te brengen. Je krijgt dan een beeld van welke factoren inclusies faciliteren of juist belemmeren en als je dat weet, kun je er beleid op ontwikkelen. Met als uiteindelijke doel natuurlijk dat zorgevaluaties sneller worden uitgevoerd en de patiënt sneller betere zorg krijgt.”

Te traag proces

Een analyse van ZonMw op verzoek van ZE&GG toonde in 2021 aan dat slechts 23% van de lopende zorgevaluaties binnen de geplande tijd is afgerond. “Met de inclusiemonitor alleen komen we er niet”, zegt Ruurda. “Het probleem is dat een studie uitvoeren echt enorm veel werk is. Voor het opstarten ervan heb je te maken met wet- en regelgeving. En als dat is gelukt, moet je voor elkaar krijgen dat zoveel en zo snel mogelijk patiënten correct worden geïnformeerd en geïncludeerd. Dat zie je dan terug in de inclusiemonitor. Maar om die inclusie voor elkaar te krijgen, heb je als onderzoeker te dealen met paginalange patiëntinformatieformulieren. Op zich zijn de waarborgen voor de veiligheid en privacy van de patiënt natuurlijk terecht, maar we hebben het hier dus over zorgevaluatiestudies. Die zijn helemaal niet nieuw of experimenteel, het gaat over het vergelijken van bestaande zorg die in de dagelijkse praktijk ook gewoon wordt uitgevoerd. Dus het zou enorm helpen als hiervoor een generiek informed consent formulier zou bestaan. De Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen zou dus op dit punt niet zo strikt gehanteerd hoeven worden.”

Daarom werken alle partijen in ZE&GG aan een Veldnorm toetsing en kwaliteitsborging zorgevaluatie, waarmee vereenvoudiging op dit gebied mogelijk is.

Nuancering is op zijn plaats

Het programma ZE&GG is tot stand gekomen in de tijd van het hoofdlijnenakkoord medisch-specialistische zorg. De hoofdlijnenakkoorden hebben nu plaats gemaakt voor het Integraal Zorgakkoord. “Daarin is vastgelegd dat er een nog grotere impuls moet worden gegeven aan komen tot passende en effectieve zorg”, zegt Ruurda. “Dat is een duw in de goede richting. In ieder geval is de boodschap van ZE&GG met de komst van het IZA alleen nog maar belangrijker geworden, door de veel grotere nadruk die hierin wordt gelegd op passende en effectieve zorg.”

Tegelijkertijd wekt dit wel de indruk dat veel zorg niet effectief zou zijn, vult Ruurda hierop aan, en daar heeft hij toch zijn twijfels bij. “Natuurlijk is het belangrijk te onderzoeken in hoeverre zorg effectief is”, zegt hij, “maar ik denk niet dat uit dergelijk onderzoek komt dat veel van de zorg die nu wordt geboden in het geheel niet effectief is. De verwachtingen hierover werden ook al hoog opgeschroefd in het programma zinnige zorg van Zorginstituut Nederland. Maar de Rekenkamer heeft daarvan toen ook al becijferd dat die veel te hooggespannen waren. De besparingen van het schrappen van zorg zijn niet zo eenvoudig in maat en getal uit te drukken. Dit geldt zeker voor zeldzame aandoeningen, waarbij de beperkte patiëntaantallen een enorme hindernis vormen voor het bepalen van de effectiviteit van een behandeling of het gebrek daaraan. Ook iets als de effectiviteit van het gebruik van bloedverdunners bij kunsthartkleppen is nooit keihard wetenschappelijk uitgezocht en we vinden het niet ethisch om dit alsnog te gaan doen. Ik denk dan ook niet dat we zomaar zullen stoppen met behandelingen die al heel lang gangbaar zijn.”

Versnelling

Wat moet nu primair worden gedaan om te zorgen dat in 2024 minimaal 90% van de zorgevaluaties is afgerond, zoals thans het doel is? “Dat begint bij het vereenvoudigen van de regelgeving waaraan voor het starten van onderzoek moet worden voldaan”, zegt Ruurda. “Daarnaast moet de arts tijd krijgen voor het regelen van de patiëntinclusie, of daarbij gerichte ondersteuning krijgen. En de tijd om na afronding van een studie de conclusies hun weg te laten vinden naar de richtlijn en die vervolgens te implementeren moet worden verkort. Daarin hebben wetenschappelijke verenigingen een duidelijke rol. Ook moeten we zorgen dat niet te veel conflicterende studies worden gedaan, door tot landelijke afspraken te komen over welke studies wanneer worden gedaan.”

En als het niet lukt om dit alles voor elkaar te krijgen? Ruurda: “Dan komt kennis over passende zorg trager tot stand en later bij de patiënt, met als gevolg dat langer suboptimale zorg wordt geleverd. Maar ik verwacht niet dat dit gaat gebeuren, we gaan het proces echt wel versnellen. Met daarbij de kanttekening natuurlijk dat dit werk nooit af is, en dat we met de inclusiemonitor alleen niet het verschil gaan maken.”

Pembrolizumab plus mFOLFOX7 of FOLFIRI bij MSS/MMR-proficiënt mCRC

okt 2024 | Immuuntherapie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Pembrolizumab plus mFOLFOX7 of FOLFIRI bij MSS/MMR-proficiënt mCRC

Met nieuwe leidraad multimorbiditeit op weg naar toekomstbestendige zorg

okt 2024

Lees meer over Met nieuwe leidraad multimorbiditeit op weg naar toekomstbestendige zorg

HE4 goede voorspeller van aard tumor bij patiënten met een ovariumtumor

okt 2024 | Gynaecologische oncologie

Lees meer over HE4 goede voorspeller van aard tumor bij patiënten met een ovariumtumor

Trends radiotherapie bij niet-gemetastaseerde borstkanker

okt 2024 | Borstkanker, Radiotherapie

Lees meer over Trends radiotherapie bij niet-gemetastaseerde borstkanker

Cabozantinib, nivolumab plus CBM588 bij gemetastaseerd niercelcarcinoom

okt 2024 | Immuuntherapie, Uro-oncologie

Lees meer over Cabozantinib, nivolumab plus CBM588 bij gemetastaseerd niercelcarcinoom

Leefstijl bij kanker leeft onder patiënten, maar wordt niet altijd besproken

okt 2024

Lees meer over Leefstijl bij kanker leeft onder patiënten, maar wordt niet altijd besproken

Recent advances in the use of CAR T-cell therapies in relapsed/refractory diffuse large B-cell lymphoma and follicular lymphoma

1 okt 2024 om 12:00 | Lymfoom

Lees meer over Recent advances in the use of CAR T-cell therapies in relapsed/refractory diffuse large B-cell lymphoma and follicular lymphoma

Opioïden in de 2e lijn: Sleutels tot effectieve bestrijding van maligne pijn

10 sep 2024 om 20:00

Lees meer over Opioïden in de 2e lijn: Sleutels tot effectieve bestrijding van maligne pijn

Pakketbeslissingen en (on-)zekere kosteneffectiviteit: Willingness to Pay voor geneesmiddelen

1 jul 2024

Lees meer over Pakketbeslissingen en (on-)zekere kosteneffectiviteit: Willingness to Pay voor geneesmiddelen

Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

10 jun 2024 om 16:30 | Lymfoom

Lees meer over Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

Keynote webinar: Spotlight on antibody–drug conjugates in cancer

19 feb 2024 om 17:30 | Borstkanker

Lees meer over Keynote webinar: Spotlight on antibody–drug conjugates in cancer

Prostaatkanker nu en in de toekomst

25 jan 2024 | Uro-oncologie

Lees meer over Prostaatkanker nu en in de toekomst

Niet-melanoom huidkanker in de regio

31 aug 2023 | Dermato-oncologie, Radiotherapie

Lees meer over Niet-melanoom huidkanker in de regio

Keynote Webinar | Spotlight on Cardio-Oncology

16 mei 2023 om 17:30

Lees meer over Keynote Webinar | Spotlight on Cardio-Oncology

Borstkanker; een update op alle vlakken

9 mei 2023 om 20:00 | Borstkanker, Neuro-oncologie

Lees meer over Borstkanker; een update op alle vlakken

Immuno-oncologie module 1: immunologie en immuuntherapie

Lees meer over Immuno-oncologie module 1: immunologie en immuuntherapie

Immuno-oncologie module 2: Bijwerkingenmanagement en checkpoint inhibitors

Lees meer over Immuno-oncologie module 2: Bijwerkingenmanagement en checkpoint inhibitors

Immuno-oncologie module 3: Verpleegkundige casuïstiek

Lees meer over Immuno-oncologie module 3: Verpleegkundige casuïstiek

ASCO Direct™ GU 2025

vrijdag 14 feb 2025 t/m zaterdag 15 feb 2025 | Uro-oncologie

Lees meer over ASCO Direct™ GU 2025

Olaparib verbetert ziektevrije overleving bij HER2- mammacarcinoom met BRCA-kiembaanmutaties

jun 2021 | Borstkanker

Lees meer over Olaparib verbetert ziektevrije overleving bij HER2- mammacarcinoom met BRCA-kiembaanmutaties

TRK-fusiekanker congres updates 2021

apr 2021

Lees meer over TRK-fusiekanker congres updates 2021

Overlevingswinst met darolutamide blijft behouden

feb 2021 | Uro-oncologie

Lees meer over Overlevingswinst met darolutamide blijft behouden

Moleculaire determinanten voorspellend voor langdurige respons op apalutamide

feb 2021 | Uro-oncologie

Lees meer over Moleculaire determinanten voorspellend voor langdurige respons op apalutamide

Veelbelovende antitumoractiviteit van HIF-2α-remmer bij heldercellig RCC

feb 2021 | Uro-oncologie

Lees meer over Veelbelovende antitumoractiviteit van HIF-2α-remmer bij heldercellig RCC

Geïntensiveerde niet beter dan conventionele radiotherapie voor recidiefprostaatkanker

feb 2021 | Radiotherapie, Uro-oncologie

Lees meer over Geïntensiveerde niet beter dan conventionele radiotherapie voor recidiefprostaatkanker

Eerstelijns lenvatinib-combinaties beter dan sunitinib bij RCC

feb 2021 | Uro-oncologie

Lees meer over Eerstelijns lenvatinib-combinaties beter dan sunitinib bij RCC

Toevoeging van apalutamide aan abirateronacetaat/prednison verbetert rPFS bij mCRPC

feb 2021 | Uro-oncologie

Lees meer over Toevoeging van apalutamide aan abirateronacetaat/prednison verbetert rPFS bij mCRPC

Lymfeklierdissectie nuttig bij vroeg gemetastaseerd seminoom

feb 2021 | Uro-oncologie

Lees meer over Lymfeklierdissectie nuttig bij vroeg gemetastaseerd seminoom

Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk

feb 2024 | Longoncologie

Lees meer over Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk

Podcast: Progress in PARP inhibitors - An exciting option for treating metastatic prostate cancer?

dec 2023 | Uro-oncologie

Lees meer over Podcast: Progress in PARP inhibitors - An exciting option for treating metastatic prostate cancer?

Podcast pancreascarcinoom

dec 2022 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Podcast pancreascarcinoom

Slokdarm- en maagkanker

jun 2021 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Slokdarm- en maagkanker

Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

feb 2021 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

MedNet Oncologie 2024-05

okt 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-05

MedNet Oncologie special Colorectaal carcinoom

sep 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Colorectaal carcinoom

MedNet Oncologie 2024-04

aug 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-04

MedNet Oncologie special Borstkanker 2024

jul 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Borstkanker 2024

MedNet Oncologie special Longkanker 2024

jun 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Longkanker 2024

MedNet Oncologie 2024-03

jun 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-03

MedNet Oncologie 2024-02

apr 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-02

MedNet Oncologie special Uro-Oncologie 2024

mrt 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Uro-Oncologie 2024

MedNet Oncologie 2024-01

feb 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-01