Janus kinase inhibitors (JAKi) of JAK-remmers zijn orale immuunsupressiva die op korte termijn geïntroduceerd zullen worden als nieuwe klasse medicatie binnen de dermatologie. De enzymen die door JAK-remmers worden geremd werden aanvankelijk ‘just another kinase’ genoemd en zijn later uiteindelijk vernoemd naar de Romeinse god Janus: de god van de twee gezichten, van begin en het einde, van openen en sluiten, van dualiteit.
Werkingsmechanisme
De twee gezichten refereren aan het JAK-enzym, dat twee vrijwel identieke fosfaat-transfererende domeinen bevat. Het werkingsmechanisme is als volgt: receptoractivatie op de celmembraan door bijvoorbeeld een interleukine, wordt gevolgd door JAK-activatie, die aan weerszijden van de transmembraanreceptor fosfaat gaan transfereren naar het STAT-proteïne. Het door deze phosphorylatie geactiveerde STAT-proteïne migreert hierop naar de nucleus om daar een dimeer te vormen en te binden aan het DNA. Zodoende wordt de DNA-transcriptie van pro-inflammatoire mediatoren gemoduleerd (figuur 2).1
Familieleden
Er zijn vier bekende leden binnen de JAK-familie: JAK1, JAK2, JAK3 en TYK2, alle met een naam eindigend op -itinib. Zonder in detail te treden is het goed te onthouden dat deze kinasen afzonderlijk een selectief pakket aan interleukinen en ander signaalstoffen moduleren. De ene JAK-remmer kan zo dus selectiever zijn voor atopisch eczeem en de andere bijvoorbeeld meer voor psoriasis, reumatoïde artritis, de ziekte van Crohn of andere auto-immuunziekten.2
Referenties
- Gadina, M. Janus Kinases: An Ideal Target for the Treatment of Autoimmune Diseases. The journal of investigative dermatology. Symposium proceedings. 2013.
- Jamilloux Y et al. JAK inhibitors for the treatment of autoimmune and inflammatory diseases. Autoimmunity Reviews. Volume 18, Issue 11: 2019.
Dr. Jorn Bovenschen, dermatoloog Maxima Medisch Centrum, Veldhoven