Meer aandacht nodig voor cognitieve bijwerkingen na endocriene therapie

Delen via:

Op 20 juni promoveerde Philippe Lee Meeuw Kjoe aan de Universiteit van Amsterdam op zijn proefschrift ’The relevance of online cognitive assessment: The Amsterdam Cognition Scan’. Als promotoren traden op prof. dr. S.B. Schagen en prof. dr. E. van der Wall; copromotor was dr. I.E. Vermeulen. Philippe Lee Meeuw Kjoe is momenteel werkzaam als psycholoog bij iPractice.

Wat was het doel van je promotieonderzoek?

Steeds meer studies tonen aan dat sommige patiënten met kanker tijdens of na hun behandeling te maken krijgen met cognitieve problemen en bijvoorbeeld moeite hebben met concentreren en onthouden. Eerder onderzoek heeft zich vooral gericht op chemotherapie bij patiënten met borstkanker. Meer onderzoek is nodig naar andere behandelingen en populaties. Om dit onderzoek mogelijk te maken, is een aantal jaren geleden de Amsterdam Cognition Scan ontwikkeld – een gevalideerde set van online cognitieve testen die patiënten zelfstandig vanuit huis kunnen maken. Het eerste doel van het onderzoek was doorontwikkeling van deze online testen. Het tweede doel van het onderzoek was implementatie van cognitieve testen in studies naar cognitieve effecten van endocriene therapie.

Wat wil jij dat de klinische dokter van jouw onderzoek weet?

Dit proefschrift geeft aanwijzingen voor lichte cognitieve achteruitgang na endocriene therapie bij vrouwen met borstkanker, specifiek na tamoxifen-gebruik, zelfs nadat patiënten zijn overgestapt naar een ander medicijn. Dit is klinisch relevant, omdat cognitieve veranderingen – ook kleine – van grote invloed kunnen zijn op iemands terugkeer naar werk en het dagelijks functioneren. Hoewel meer onderzoek nodig is, willen we artsen adviseren alert te zijn op cognitieve bijwerkingen na endocriene therapie en patiënten hier actief naar te vragen. Hoewel cognitieve problemen nog niet volledig zijn weg te nemen, kunnen patiënten compensatiestrategieën aanleren waardoor zij beter leren omgaan met deze problemen. Dit leidt vaak tot een grote verbetering in het dagelijks leven.

Wat was het meest frustrerende onderdeel van je onderzoek?

Het meest frustrerende van mijn onderzoek is dat we nog niet in staat zijn om aangedane cognitieve functies te herstellen. Cognitie is erg complex en cognitieve problemen zijn hoogstwaarschijnlijk multifactorieel van aard. Dit maakt het onderwerp zeer interessant, maar ook lastig: we kunnen cognitieve problemen detecteren, maar nog niet volledig wegnemen of voorkomen. Gelukkig kunnen we veel bereiken met cognitieve revalidatie.

Welk moment/inzicht bracht een doorbraak?

Onze bevinding dat tamoxifen gepaard ging met een kleine achteruitgang in het cognitief functioneren op korte maar ook op lange termijn – zelfs na een switch van medicatie – is nog niet eerder beschreven en bevestigt het belang en de noodzaak van verder onderzoek naar dit onderwerp. 

Voorts maakten onze studies naar de doorontwikkeling van de online testen een vertaling van de testen naar nieuwe talen mogelijk, waardoor de online testen inmiddels in ruim 30 klinische studies worden ingezet in verschillende landen, van Zweden tot de Verenigde Staten.

Wat is de vervolgvraag die voortkomt uit jouw onderzoek?

De resultaten vragen om vervolgonderzoek naar cognitieve achteruitgang na tamoxifen-gebruik bij patiënten met borstkanker. Wat is het onderliggende mechanisme? Hoe groot is de impact op het dagelijks functioneren? 

Vanwege het brede arsenaal aan endocriene behandelingen, alsook de groei aan combinaties met nieuwe medicatie zoals CDK4/6-remmers, dienen de cognitieve gevolgen van meer behandelopties onderzocht te worden. De SONIA EfFECT-studie is hiertoe een mooi initiatief, waarbij gekeken wordt naar de combinatie van endocriene therapie en CDK4/6-remmers bij gemetastaseerde borstkanker. Binnenkort zullen de data geanalyseerd worden. Ook dienen de cognitieve gevolgen van endocriene therapie bij andere ziektegebieden, zoals prostaatkanker en testiscarcinoom, onderzocht te worden. Onze online cognitieve testen worden hiervoor binnenkort in een Deens onderzoek ingezet.

Wat neem je zelf mee uit jouw promotieonderzoek? Wat zijn jouw volgende stappen?

Wat ik meeneem, is dat ik als (neuro)psycholoog extra alert zal zijn op cognitieve problemen bij patiënten met kanker. Door het toenemende bewijs voor objectieve cognitieve achteruitgang, alsook cognitieve klachten van patiënten zelf, ben ik ervan overtuigd dat meer aandacht nodig is voor dit onderwerp. Verder zal ik proberen om onder zorgverleners de bekendheid met de kanker(behandeling)-gerelateerde cognitieve problematiek te vergroten, en in geval van cognitieve klachten adviseren patiënten te verwijzen naar de klinisch neuropsycholoog voor verdere diagnostiek en begeleiding.

Mijn promotieonderzoek heeft bevestigd dat voor mij de combinatie van onderzoek en klinische praktijk ideaal is. Graag zet ik dit voort in de toekomst.

Pembrolizumab als tweedelijnsbehandeling bij gevorderd urotheelcarcinoom

mrt 2017 | Uro-oncologie

Lees meer over Pembrolizumab als tweedelijnsbehandeling bij gevorderd urotheelcarcinoom

Algehele incidentie tweede tumor na radiotherapie endeldarmkanker niet verhoogd

mrt 2017 | Maag-darm-leveroncologie, Radiotherapie

Lees meer over Algehele incidentie tweede tumor na radiotherapie endeldarmkanker niet verhoogd

Associatie tussen het mediterrane dieet en ER-negatieve borstkanker

mrt 2017 | Borstkanker

Lees meer over Associatie tussen het mediterrane dieet en ER-negatieve borstkanker

Andere screening leidt tot betere behandeling bij longkankerpatiënten met ALK-translocatie

feb 2017 | Longoncologie

Lees meer over Andere screening leidt tot betere behandeling bij longkankerpatiënten met ALK-translocatie

Vici-beurs voor onderzoek naar sarcomen

feb 2017

Lees meer over Vici-beurs voor onderzoek naar sarcomen

Dendritische celvaccinatie bij melanoompatiënten

feb 2017 | Dermato-oncologie

Lees meer over Dendritische celvaccinatie bij melanoompatiënten

Recent advances in the use of CAR T-cell therapies in relapsed/refractory diffuse large B-cell lymphoma and follicular lymphoma

1 okt 2024 om 12:00 | Lymfoom

Lees meer over Recent advances in the use of CAR T-cell therapies in relapsed/refractory diffuse large B-cell lymphoma and follicular lymphoma

Opioïden in de 2e lijn: Sleutels tot effectieve bestrijding van maligne pijn

10 sep 2024 om 20:00

Lees meer over Opioïden in de 2e lijn: Sleutels tot effectieve bestrijding van maligne pijn

Pakketbeslissingen en (on-)zekere kosteneffectiviteit: Willingness to Pay voor geneesmiddelen

1 jul 2024

Lees meer over Pakketbeslissingen en (on-)zekere kosteneffectiviteit: Willingness to Pay voor geneesmiddelen

Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

10 jun 2024 om 16:30 | Lymfoom

Lees meer over Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

Keynote webinar: Spotlight on antibody–drug conjugates in cancer

19 feb 2024 om 17:30 | Borstkanker

Lees meer over Keynote webinar: Spotlight on antibody–drug conjugates in cancer

Prostaatkanker nu en in de toekomst

25 jan 2024 | Uro-oncologie

Lees meer over Prostaatkanker nu en in de toekomst

Niet-melanoom huidkanker in de regio

31 aug 2023 | Dermato-oncologie, Radiotherapie

Lees meer over Niet-melanoom huidkanker in de regio

Keynote Webinar | Spotlight on Cardio-Oncology

16 mei 2023 om 17:30

Lees meer over Keynote Webinar | Spotlight on Cardio-Oncology

Borstkanker; een update op alle vlakken

9 mei 2023 om 20:00 | Borstkanker, Neuro-oncologie

Lees meer over Borstkanker; een update op alle vlakken

Immuno-oncologie module 1: immunologie en immuuntherapie

Lees meer over Immuno-oncologie module 1: immunologie en immuuntherapie

Immuno-oncologie module 2: Bijwerkingenmanagement en checkpoint inhibitors

Lees meer over Immuno-oncologie module 2: Bijwerkingenmanagement en checkpoint inhibitors

Immuno-oncologie module 3: Verpleegkundige casuïstiek

Lees meer over Immuno-oncologie module 3: Verpleegkundige casuïstiek

ASCO Direct™ GU 2025

vrijdag 14 feb 2025 t/m zaterdag 15 feb 2025 | Uro-oncologie

Lees meer over ASCO Direct™ GU 2025

GLP1-agonisten tijdens kankerbehandeling niet geassocieerd met hoger AKI-risico

okt 2024 | Acuut nierfalen, Immuuntherapie

Lees meer over GLP1-agonisten tijdens kankerbehandeling niet geassocieerd met hoger AKI-risico

Computerondersteunde diagnose poliepen minder specifiek in proximale colon

okt 2024 | Endoscopie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Computerondersteunde diagnose poliepen minder specifiek in proximale colon

Poeptransplantatie verbetert effect immuuntherapie bij nierkanker

okt 2024 | Immuuntherapie, Uro-oncologie

Lees meer over Poeptransplantatie verbetert effect immuuntherapie bij nierkanker

Verhoogd risico op maagkanker bij migrantengroepen

okt 2024 | Bacteriële infecties, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Verhoogd risico op maagkanker bij migrantengroepen

Drie studies geven richting aan verfijning behandeling colorectaal carcinoom

okt 2024 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Drie studies geven richting aan verfijning behandeling colorectaal carcinoom

Melanoom in vroeg stadium op het spoor

okt 2024 | Dermato-oncologie

Lees meer over Melanoom in vroeg stadium op het spoor

Melanoom snel in beeld met kunstmatige intelligentie

sep 2024 | Dermato-oncologie

Lees meer over Melanoom snel in beeld met kunstmatige intelligentie

Trastuzumab-deruxtecan bij gevorderde HER2+ borstkanker met hersenmetastasen

sep 2024 | Borstkanker

Lees meer over Trastuzumab-deruxtecan bij gevorderde HER2+ borstkanker met hersenmetastasen

PRMT5-remmer AMG 193 bij solide tumoren met MTAP-deletie

sep 2024 | Longoncologie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over PRMT5-remmer AMG 193 bij solide tumoren met MTAP-deletie

Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk

feb 2024 | Longoncologie

Lees meer over Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk

Podcast: Progress in PARP inhibitors - An exciting option for treating metastatic prostate cancer?

dec 2023 | Uro-oncologie

Lees meer over Podcast: Progress in PARP inhibitors - An exciting option for treating metastatic prostate cancer?

Podcast pancreascarcinoom

dec 2022 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Podcast pancreascarcinoom

Slokdarm- en maagkanker

jun 2021 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Slokdarm- en maagkanker

Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

feb 2021 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

MedNet Oncologie 2024-05

okt 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-05

MedNet Oncologie special Colorectaal carcinoom

sep 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Colorectaal carcinoom

MedNet Oncologie 2024-04

aug 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-04

MedNet Oncologie special Borstkanker 2024

jul 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Borstkanker 2024

MedNet Oncologie special Longkanker 2024

jun 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Longkanker 2024

MedNet Oncologie 2024-03

jun 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-03

MedNet Oncologie 2024-02

apr 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-02

MedNet Oncologie special Uro-Oncologie 2024

mrt 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Uro-Oncologie 2024

MedNet Oncologie 2024-01

feb 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-01