Nieuwe bloedtesttechnieken voor het detecteren van therapierespons bij HL, DLBCL en MM

Delen via:

Op 15 februari 2024 promoveerde Esther Drees aan de Vrije Universiteit Amsterdam op haar proefschrift ’Liquid Biopsy Strategies in Lymphoid Malignancies’. Als promotoren traden op prof. dr. D. de Jong en prof. dr. J.M. Zijlstra-Baalbergen; copromotor was dr. D.M. Pegtel. Esther Drees is momenteel werkzaam als aios interne geneeskunde in het Flevoziekenhuis, Almere.

Wat was het doel van je promotieonderzoek?

Het doel van het onderzoek was het ontwikkelen van bloedgebaseerde technieken voor bloedtesten om therapierespons te detecteren bij klassiek hodgkinlymfoom (HL), diffuus grootcellig B-cellymfoom (DLBCL) en multipel myeloom (MM). In het laboratorium hebben wij gefocust op het gebruik van uit bloed geïsoleerde, extracellulaire blaasjes-geassocieerde microRNAs (EV-miRNAs) als biomarker voor deze testen. Extracellulaire blaasjes worden actief uitgescheiden door cellen om te communiceren met andere cellen of organen. Het meten van communicatiesignalen van de tumor zelf, maar juist ook de blaasjes die als reactie op de communicatie worden uitgescheiden door bijvoorbeeld het immuunsysteem, zijn interessant voor biomarkeronderzoek.

Wat wil jij dat de klinische dokter van jouw onderzoek weet?

Voor de klinische praktijk is het belangrijk te weten dat er momenteel veel onderzoek wordt gedaan naar biomarkers om huidige en nieuwe therapieën te optimaliseren voor de individuele patiënt. De klinische relevantie van een bloedtest is afhankelijk van het type hematologische maligniteit, de behandelopties en de verwachte uitkomsten van deze behandeling. Zo bestuderen we in deel 2 van het proefschrift een ontwikkelde qRT-PCR-gebaseerde EV-miRNA-test voor HL. Bij HL bestaat behoefte aan een test die al vroeg tijdens de behandeling kan detecteren welke patiënt reageert op behandeling, om zo het aantal cycli chemotherapie aan te passen aan de respons. In onze biomarkerstudies hebben we aangetoond dat een technisch robuuste EV-miRNA qRT-PCR-gebaseerde test het behandelsucces bij HL betrouwbaar kan detecteren. Een gecombineerde aanpak, met EV-miRNAs, sTARC en/of circulerend tumor-DNA, heeft potentie als responsbiomarker voor HL. Uiteindelijk zijn technische optimalisatie, door bijvoorbeeld het optimaliseren van de bloedverzamelbuis, en technische innovatie, door bijvoorbeeld het ontwikkelen van detectietechnieken, de belangrijkste stappen die nodig zijn om dichter bij klinische implementatie van EV-miRNAs te komen. 

Wat was het meest frustrerende onderdeel van je onderzoek?

Om onderzoek te doen naar het ontwikkelen van bloedtesten hebben we bloed van patiënten nodig en informatie over de patiënt. Eerst komt het opzetten van de logistiek, de voorbereidende administratie en natuurlijk een METc-aanvraag. Het is heel belangrijk altijd oog te houden voor de kwaliteit van het materiaal dat je verzamelt, zodat het uiteindelijk ook geschikt is voor het onderzoek. Daar gaat natuurlijk ook tijd in zitten. Als het project dan eenmaal is gestart, valt de inclusie tegen en is het belangrijk tijd te investeren in het optimaliseren van de inclusie en zorgen dat de logistiek goed loopt. Na uitbreiding naar een multicenterstudie slaagden we erin meer materiaal te verzamelen van met name DLBCL-patiënten. Dit is wel een heel leerzaam proces. Het moment dat er genoeg materiaal was om het eerste grotere cohort DLBCL-samples te gaan verwerken en analyseren in het laboratorium, was dan ook een moment om naar uit te kijken. Helaas kwam dit precies aan het begin van de coronatijd, waardoor laboratoriumwerk voor wetenschappelijk onderzoek niet mogelijk was. Het zijn die momenten die je zelf niet in de hand hebt, die soms heel frustrerend kunnen zijn. Uiteindelijk konden we langzaamaan weer aan het werk in het laboratorium, maar voor een PhD-student in het laatste jaar van mijn deel van het project, kwam dit wel op een slecht moment. 

Welk moment/inzicht bracht een doorbraak?

Een van de inzichten, die ook in het proefschrift wordt besproken, is dat een biomarker nooit losstaat van een context en dat je deze altijd samen moet zien met de klinisch beschikbare informatie op dat moment. 

Wat is de vervolgvraag die voortkomt uit jouw onderzoek?

Er zijn meerdere vervolgvragen uit voortgekomen. Een voorbeeld – bij de op next-generation sequencing (NGS) gebaseerde detectie van EV-miRNAs, in deel 3 van het proefschrift – is of het mogelijk is om bij MM sequence-based signaturen te maken die progressievrije overleving en/of respons voorspellen. Een grote vraag blijft ook hoe we zo optimaal mogelijk bloed kunnen verzamelen en daarbij de technische ruis van de bloedafname, bloedbuis en laboratoriumtechnieken zo laag mogelijk houden, zodat we het klinisch relevante signaal zo goed mogelijk kunnen meten. 

Wat neem je zelf mee uit jouw promotieonderzoek? Wat zijn jouw volgende stappen?

Er zijn veel dingen die ik meeneem uit mijn onderzoekstijd. Belangrijk is om je te realiseren dat onderzoek teamwerk verreist. Zeker bij projecten waar laboratoriumonderzoek samenkomt met een klinisch project van bloed en klinische informatie verzamelen, zijn veel verschillende collega’s nodig om het project tot een succes te maken. Ik heb zelf erg genoten van deze tijd en van alle facetten van het translationele onderzoek. Momenteel ben ik bezig met de opleiding tot internist in het Flevoziekenhuis in Almere. 

Sociaaleconomische verschillen beïnvloeden overleving bij kanker

nov 2024

Lees meer over Sociaaleconomische verschillen beïnvloeden overleving bij kanker

Voedingsstatus bij patiënten met AML tijdens intensieve chemotherapie

nov 2024 | Leukemie, MDS

Lees meer over Voedingsstatus bij patiënten met AML tijdens intensieve chemotherapie

Europese studie met in huis geproduceerde CAR T-cellen

nov 2024

Lees meer over Europese studie met in huis geproduceerde CAR T-cellen

Fase I-studie wijst op doorbraak in behandeling grootcellig B-cellymfoom

nov 2024

Lees meer over Fase I-studie wijst op doorbraak in behandeling grootcellig B-cellymfoom

Prestigieuze Early-Career award voor onderzoek naar transfusies bij te vroeg geboren baby's

nov 2024

Lees meer over Prestigieuze Early-Career award voor onderzoek naar transfusies bij te vroeg geboren baby's

Efanesoctocog alfa als profylaxe bij kinderen met ernstige hemofilie A

nov 2024 | Benigne hematologie

Lees meer over Efanesoctocog alfa als profylaxe bij kinderen met ernstige hemofilie A

Hersenbloedingen in nieuw perspectief:
het belang van TIME=BRAIN en het couperen van antistolling

2 dec 2024 om 20:00 | Neuro-vasculair

Lees meer over Hersenbloedingen in nieuw perspectief:
het belang van TIME=BRAIN en het couperen van antistolling

AIHA: Diagnostiek en Management van Auto-Immuun Hemolyse

4 nov 2024

Lees meer over AIHA: Diagnostiek en Management van Auto-Immuun Hemolyse

Recent advances in the use of CAR T-cell therapies in relapsed/refractory diffuse large B-cell lymphoma and follicular lymphoma

1 okt 2024 om 12:00 | Lymfoom

Lees meer over Recent advances in the use of CAR T-cell therapies in relapsed/refractory diffuse large B-cell lymphoma and follicular lymphoma

Opioïden in de 2e lijn: Sleutels tot effectieve bestrijding van maligne pijn

10 sep 2024 om 20:00

Lees meer over Opioïden in de 2e lijn: Sleutels tot effectieve bestrijding van maligne pijn

Pakketbeslissingen en (on-)zekere kosteneffectiviteit: Willingness to Pay voor geneesmiddelen

1 jul 2024

Lees meer over Pakketbeslissingen en (on-)zekere kosteneffectiviteit: Willingness to Pay voor geneesmiddelen

Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

10 jun 2024 om 16:30 | Lymfoom

Lees meer over Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

Vertraagde eliminatie van hoge dosering methotrexaat. Een nefrologisch probleem of oncologisch noodgeval?

21 mei 2024 om 20:00 | Leukemie, Lymfoom

Lees meer over Vertraagde eliminatie van hoge dosering methotrexaat. Een nefrologisch probleem of oncologisch noodgeval?

Targeted therapy binnen de hematologie: welke BTKi voor wie?

29 feb 2024 om 20:00 | Leukemie, Lymfoom

Lees meer over Targeted therapy binnen de hematologie: welke BTKi voor wie?

ITP zorg: kan het anders?
Pathofysiologie, diagnostiek en behandeling

27 sep 2023 om 20:00 | Benigne hematologie

Lees meer over ITP zorg: kan het anders?
Pathofysiologie, diagnostiek en behandeling

E-learning flow cytometry immunophenotyping in cutaneous T-cell lymphoma

Lymfoom

Lees meer over E-learning flow cytometry immunophenotyping in cutaneous T-cell lymphoma

Hematoloog op Schiermonnikoog - ASH in Nederland

zondag 8 dec 2024 t/m woensdag 11 dec 2024 | Benigne hematologie, Leukemie, Lymfoom, MDS, MM, MPN, Stamceltransplantatie

Lees meer over Hematoloog op Schiermonnikoog - ASH in Nederland

EAHAD in ORANJE 2025

donderdag 6 feb 2025 van 18:00 tot 21:45

Lees meer over EAHAD in ORANJE 2025

Groen EHA 2025

donderdag 12 jun 2025 t/m zondag 15 jun 2025 | Benigne hematologie, Leukemie, Lymfoom, MDS, MM, MPN, Stamceltransplantatie

Lees meer over Groen EHA 2025

Beat AML-studie toont haalbaarheid 'precision medicine' bij AML

dec 2018 | Leukemie

Lees meer over Beat AML-studie toont haalbaarheid 'precision medicine' bij AML

Checkpointremmers veilig en effectief bij CAR T-celtherapie bij kinderen met terugkerend B-ALL

dec 2018 | Leukemie

Lees meer over Checkpointremmers veilig en effectief bij CAR T-celtherapie bij kinderen met terugkerend B-ALL

Vier cycli R-CHOP bij laag-risico DLBCL even effectief als zes cycli

dec 2018 | Lymfoom

Lees meer over Vier cycli R-CHOP bij laag-risico DLBCL even effectief als zes cycli

HOVON126: ixazomib bij oudere MM-patiënten

dec 2018 | MM

Lees meer over HOVON126: ixazomib bij oudere MM-patiënten

Slechtere uitkomsten bij verstoringen darmflora vóór stamceltransplantatie

dec 2018 | Stamceltransplantatie

Lees meer over Slechtere uitkomsten bij verstoringen darmflora vóór stamceltransplantatie

Resultaten HOVON123-studie

dec 2018 | MM

Lees meer over Resultaten HOVON123-studie

Duurzame responsen tisagenlecleucel bij recidiverend/refractair DLBCL

dec 2018 | Lymfoom

Lees meer over Duurzame responsen tisagenlecleucel bij recidiverend/refractair DLBCL

Blijvend voordeel venetoclax plus rituximab bij recidiverend/refractair CLL

dec 2018 | Leukemie

Lees meer over Blijvend voordeel venetoclax plus rituximab bij recidiverend/refractair CLL

Luspatercept vermindert noodzaak bloedtransfusies

dec 2018 | Benigne hematologie, MDS

Lees meer over Luspatercept vermindert noodzaak bloedtransfusies

Multidisciplinaire podcastserie: CMV-infectie;
Diagnostiek en management na transplantatie

jun 2024 | Niertransplantatie, Stamceltransplantatie, Virale infecties

Lees meer over Multidisciplinaire podcastserie: CMV-infectie;
Diagnostiek en management na transplantatie

De behandeling van AML, bekeken vanuit de verpleegkundig specialist

okt 2020

Lees meer over De behandeling van AML, bekeken vanuit de verpleegkundig specialist

AML-Podcastserie

jul 2020

Lees meer over AML-Podcastserie

Stamceltransplantatie bij AML

apr 2020 | Transplantatie

Lees meer over Stamceltransplantatie bij AML

AML-behandeling in de perifere setting

apr 2020

Lees meer over AML-behandeling in de perifere setting

Diagnose en testen bij FLT3+ AML

jan 2020 | Leukemie

Lees meer over Diagnose en testen bij FLT3+ AML

MedNet Hematologie special CAR T

nov 2024

Lees meer over MedNet Hematologie special CAR T

MedNet Hematologie 2024-05

okt 2024

Lees meer over MedNet Hematologie 2024-05

MedNet Hematologie 2024-04

aug 2024

Lees meer over MedNet Hematologie 2024-04

MedNet Hematologie 2024-03

jun 2024

Lees meer over MedNet Hematologie 2024-03

MedNet Hematologie 2024-02

apr 2024

Lees meer over MedNet Hematologie 2024-02

MedNet Hematologie 2024-01

feb 2024

Lees meer over MedNet Hematologie 2024-01

MedNet Hematologie 2023-06

dec 2023

Lees meer over MedNet Hematologie 2023-06

MedNet Hematologie 2023-05

okt 2023

Lees meer over MedNet Hematologie 2023-05

MedNet Hematologie 2023-04

aug 2023

Lees meer over MedNet Hematologie 2023-04