Foto: Sandra Minten Fotografie
Naar het zich laat aanzien blijft SARS-CoV-2, de verwekker van COVID-19, nog wel even bij ons. We zullen dus ook onze testcentra en capaciteit op orde moeten houden. De standaardtest om infecties met het coronavirus aan te tonen in Nederland is een nasofaryngeale (NP) uitstrijk (neus-keelwat), gevolgd door een PCR op dit materiaal. Deze methode van testen is bewezen effectief en er is uitgebreid wetenschappelijk bewijs voor de kwaliteit. Er zijn echter ook nadelen: de methode is vervelend voor de client/patiënt, is erg duur omdat hij door getrainde medewerkers moet worden afgenomen en de betrokkene moet bovendien voor afname naar een testcentrum. Niet fijn als je je niet lekker voelt.
Tijdens de Olympische Spelen en daarvoor tijdens de kwalificatietoernooien, heb ik kennisgemaakt met het systeem van speeksel/spuug- (saliva) testen. Dagelijks moesten alle betrokken in de ochtend een paar milliliter speeksel in een buisje verzamelen en de barcode scannen of intypen in een app waarin tevens gevraagd werd naar klachten. Vervolgens moest het buisje ergens op een van de verzamelplaatsen achtergelaten worden. Op deze manier werden tijdens de Spelen 35 deelnemers positief getest (van de 12.000 atleten en bijna 1 miljoen testen) en ruim 400 anderen (vrijwilligers, media, etc.).
Tot nu toe was er weinig bewijs voor de kwaliteit van speekseltesten, maar inmiddels is dat er wel. Speekseltesten lijken, zeker bij patiënten met klachten, in het begin van de infectie zelfs beter of op zijn minst even goed. Daarnaast is er minder variatie die kan optreden bij een niet goed afgenomen neus-keeluitstrijk (wisselende resultaten positief/negatief; bekend bij kenners). Ook bij personen zonder symptomen lijken deze testen te voldoen, wellicht zijn ze bij deze groep echter iets minder gevoelig.
Ik pleit er dus voor om deze testmethode in te voeren in Nederland en het huidige systeem te vervangen door zelf afgenomen speekseltesten.
Dit heeft een aantal voordelen: het is waarschijnlijk effectiever bij vroeg testen en het bespaart op getraind personeel waardoor het dus goedkoper is. Daarnaast is deze manier van testen prettiger en kan het door zijn eenvoud gemakkelijker worden uitgevoerd. Dit lijkt vooral een voordeel voor scholieren en studenten.
Met deze aanpak is er wel meer kans op fraude, dus helemaal afschaffen kunnen we de NP-testen niet, maar ik ben van mening dat de voordelen van de speekseltest opwegen tegen dit nadeel.
Prof. dr. Andy I.M. Hoepelman, emeritus hoogleraar Interne geneeskunde – infectieziekten en voorzitter van de FINA (Wereldzwembond) COVID-19 taskforce