“Consulten in het ziekenhuis worden gerichter en zinvoller”
“Zowel de prevalentie als de incidentie van Parkinson stijgt, mede door de vergrijzing, terwijl er niet per se meer zorgverleners bijkomen; dus moet je de zorg op een andere manier organiseren.” Zo vat promovenda Anke Wijers van het Zuyderland Ziekenhuis het belang van de Sanacoach Parkinson kernachtig samen. Ze doet promotieonderzoek naar het effect op de kwaliteit van zorg en de kosteneffectiviteit van deze digitale monitoringstool.
De directe aanleiding haar over deze tool te spreken, is de onlangs gestarte landelijke implementatiestudie van de Sanacoach Parkinson in vijf Nederlandse ziekenhuizen. Het doel van de studie: gedetailleerd de voors en tegens van zorg op afstand bij deze aandoening in kaart brengen. Wijers: “We hopen aan te tonen dat de Sanacoach Parkinson de zorgkwaliteit kan verbeteren en gelijktijdig het aantal fysieke afspraken in het ziekenhuis sterk omlaag kan brengen.”
Meer verantwoordelijkheid
De Sanacoach is gericht op ‘patient empowerment’: de patiënt goed informeren over zijn ziekte, zodat hij er beter mee kan omgaan en hem zelf actiever kan managen. “De klachten van de patiënt worden gemonitord met de periodieke gezondheidscheck. Dat is een omvangrijke vragenlijst die je als patiënt eens in de drie maanden invult. Dit duurt zo’n drie kwartier.” De vragenlijst resulteert in een score op een Likert-schaal op 16 domeinen. Zowel patiënt als zorgverlener kan zien wat er goed en wat minder gaat, en of iets beter of slechter gaat dan eerder. Als zorgverlener kun je zo ook zien hoe bijvoorbeeld een verandering in medicatie uitpakt. “Stel, je hebt medicatie gestart tegen hallucinaties, dan kun je instellen dat je een maand lang elke week alleen op dat aspect even kijkt hoe het gaat en of het voldoende effectief is”, aldus Wijers. “En zijn er nieuwe of toenemende klachten, dan vraagt het programma die standaard zes weken later nog een keer uit, om te zien of ze blijvend zijn.” Met een concrete vraag, praktisch of zorginhoudelijk, hoeft de patiënt niet te wachten tot hij de vragenlijst weer kan invullen: via het programma kunnen patiënt en zorgverlener elkaar rechtstreeks een bericht sturen. Verder heeft de app een aantal kennismodules (zogenoemde kenniskuren) over zaken als responsfluctuaties, cognitie en bepaalde geneesmiddelen.
Minder op de poli, minder kosten
Het project heeft er inmiddels al wat jaren ontwikkeling opzitten. In 2016 verscheen al eens een artikel in Medisch Contact over wat toen nog MijnParkinsoncoach heette.1 De ontwikkelaar ervan, Sananet, heeft de naam onlangs veranderd in Sanacoach Parkinson, in navolging van vergelijkbare applicaties voor andere ziekten, zoals de Sanacoach IBD.
Wijers vertelt hoe ze met het onderwerp in aanraking is gekomen: “Ik ben neuroloog in opleiding, maar ook erg geïnteresseerd in organisatie van de zorg. Een paar jaar geleden heb ik met vijf anderen in een project een toekomststrategie uitgestippeld voor het Zuyderland Ziekenhuis. Een belangrijk vraagstuk daarbij was, hoe je de zorg voor chronische patiënten beter kunt organiseren. In dat kader moest de kosteneffectiviteit van MijnParkinsoncoach onderzocht worden. Dat ben ik toen gaan doen.”
Een retrospectief onderzoek liet zien dat parkinsonpatiënten 29% minder op de poli kwamen en dat de zorgkosten omlaag gingen.2 Wijers: “Van een uitgebreid prospectief onderzoek in vijf perifere ziekenhuizen naar de Sanacoach Parkinson heb ik inmiddels mijn promotieproject gemaakt. We hebben zo’n 130 patiënten geïncludeerd, dat worden er hopelijk minstens 250. In de loop van 2025 hoop ik de resultaten te kunnen publiceren.”
Confronterende vragen
Wijers kan dus nog geen studieresultaten overleggen, maar heeft al een goede indruk van de waardering door zorgverleners en patiënten. “Consulten in het ziekenhuis worden gerichter en zinvoller”, zegt ze. “Patiënten komen gericht met een klacht, die via de app vaak al is voorbesproken; en patiënten met wie het goed gaat, komen niet of nauwelijks, in plaats dat ze standaard elke paar maanden komen.” Nadelen ziet ze ook: “De antwoorden op de driemaandelijkse vragenlijsten moeten gelezen en geïnterpreteerd worden, veelal door verpleegkundigen. Daar heb ik het vak niet voor gekozen, hoor je wel eens.”
Patiënten zijn in het algemeen tevreden. “Ze vinden het contact met het ziekenhuis goed en laagdrempelig. Sommigen vinden de vragen echter te confronterend. Je moet alle mogelijke symptomen en verschijnselen van Parkinson uitvragen, ook al heeft iemand die niet. Niet iedereen wil daar elke drie maanden over nadenken. Ook vinden sommigen drie kwartier voor de vragenlijst veel tijd, al kun je die invullen wanneer je wilt.” Wijers voegt toe: “Door zulke feedback kunnen we constant over verdere verbeteringen nadenken.”
Referenties:
- Tissingh G, Hoff J, Jie L-J, et al. Telemonitoring verbetert parkinsonzorg. Medisch Contact. 2016;71:21.
- Wijers A, Hochstenbach L, Tissingh G. Telemonitoring via questionnaires reduces outpatient healthcare consumption in Parkinson’s disease. Mov Disord Clin Pract. 2021;8:1075-82.