Richtlijn Infectieuze keratitis schept eenheid van beleid

Delen via:

Eind augustus verscheen de richtlijn Infectieuze keratitis, de eerste NOG-richtlijn voor deze veelvoorkomende aandoening. Aanbevolen wordt onder meer om routinematig materiaal voor diagnostiek af te nemen. Oogarts dr. Marjolijn Bartels, corneaspecialist en voorzitter van de NOG-commissie Kwaliteit, geeft een toelichting op de richtlijn die ontwikkeld is onder voorzitterschap van dr. Cathrien Eggink.  

“Infecties van het hoornvlies komen relatief veel voor. En er was helemaal geen richtlijn over, dus er was behoefte aan meer duidelijkheid en consensus”, aldus Bartels, oogchirurg en oogarts in het Deventer Ziekenhuis. De noodzaak van een richtlijn werd ook duidelijk uit de grote verschillen in de dagelijkse praktijk. De richtlijn is waar mogelijk gebaseerd op evidence, maar zeker niet op alle terreinen was de hoogste graad van evidentie beschikbaar. “Sommige zaken zijn gewoon nog niet in een RCT uitgezocht”, zegt Bartels. “Er zit dan ook best wel wat expert opinions in deze richtlijn. In het stuk over herpes simplex keratitis bijvoorbeeld draagt collega Lies Remeijer van het Oogziekenhuis Rotterdam haar jarenlange kennis en ervaring over. Er bestond relatief weinig harde evidence over.”   

Enkelvoudig antibioticum genoeg

Er bestonden volgens Bartels nogal wat controverses over de behandeling van patiënten die zich voor het eerst presenteren met een infectieuze keratitis van onbekende oorzaak: “De behandeling van deze patiënten verschilde enorm: van een zalfverband gedurende 24 uur tot en met versterkte antibiotica, mensen die opgenomen werden en elk uur of elk half uur gedruppeld worden met allemaal verschillende antibioticadruppels.” 

De richtlijncommissie kwam op grond van literatuuronderzoek tot de conclusie dat regelmatig druppelen met een van de fluorochinolonen even effectief is als behandeling met speciale combinatiepreparaten. Bartels: “Het is zeker niet verkeerd om een combinatie van antibiotica te geven. Maar vaak is monotherapie gemakkelijker, omdat oogdruppels met een enkel antibioticum snel voorhanden zijn. En hoe eerder je start met behandeling, hoe beter.”  

Een andere belangrijke aanbeveling bij patiënten met een infectieuze keratitis is om altijd (onder lokale verdoving) met een swab materiaal af te nemen voor diagnostiek. Bartels: “Dat gebeurt lang niet altijd. En vaak loopt het met alleen behandelen ook zonder diagnostiek wel goed af, maar als de patiënt toch verwezen moet worden naar een tertiair centrum, dan heb je wel spijt als er in het begin geen materiaal afgenomen is voor kweek en/of PCR. Want dan loop je achter de feiten aan.” 

Langdurige behandeling

Een bacteriële keratitis kan meestal in betrekkelijk korte tijd worden genezen met antibiotica. Anders is het wanneer de keratitis veroorzaakt wordt door een herpesvirus, Acanthamoeba of een schimmel. Bartels: “Bij Acanthamoeba of een schimmel duurt de behandeling meestal vele maanden, en bij herpes weet je dat het virus eigenlijk altijd aanwezig blijft en kan recidiveren.” 

Differentiëren tussen Acanthamoeba en herpes simplex kan overigens een uitdaging zijn. Bartels: “Een herpes keratitis geeft een typisch beeld van aankleurende takjes in het cornea-epitheel. Als je dan verder geen pus of andere aanwijzingen voor een bacterie ziet, dan neem je materiaal af voor PCR en start je met antivirale behandeling. Maar bij een contactlensdrager kan zo’n tak in het epitheel ook veroorzaakt zijn door een Acanthamoeba en moet er dus daarop ook diagnostiek plaatsvinden.” 

Het belang van dit onderscheid komt vooral tot uiting wanneer de oogarts uitgaat van herpes en dus behandeling met corticosteroïden overweegt. Dat is bij Acanthamoeba gecontra-indiceerd. Bartels hanteert dan ook als vuistregel dat een keratitis bij een contactlensdrager veroorzaakt wordt door Acanthamoeba tot het tegendeel bewezen is. 

Inbreng patiënten

De Hoornvlies Patiëntenvereniging droeg vanuit het patiëntenperspectief bij aan de richtlijn, onder meer door aandacht te vragen voor de belevingsaspecten. Bartels: “Een keratitis is bijzonder pijnlijk, dus pijnstilling is heel belangrijk. Als de keratitis langere tijd bestaat, kan het nodig zijn om ook de pijnpoli in te schakelen.” De richtlijn benadrukt ook het belang van goede voorlichting aan patiënten, die immers vaak grote zorgen hebben over de toekomst. Wat betekent de ontsteking van het hoornvlies voor hun zicht, hun baan, hun kwaliteit van leven? “Zeker in het begin is het niet makkelijk om die vragen te beantwoorden. Je weet dan bijvoorbeeld nog niet of het een litteken wordt waar je uiteindelijk redelijk mee kan zien of dat bijvoorbeeld een medische contactlens nodig wordt.” 

Uitleg over laatstgenoemde behandeling vraagt volgens Bartels soms extra uitleg: “Als je een ontsteking van het hoornvlies krijgt door contactlenzen en er ontstaat een litteken, klinkt het behoorlijk tegenstrijdig als je dan een medische contactlens moet dragen om weer goed zicht te krijgen. Daar moet je goed de tijd voor nemen. Goede uitleg is overigens ook van groot belang voor de therapietrouw eerder in het traject en bijvoorbeeld om duidelijk te maken dat door herpesprofylaxe het virus niet verdwijnt maar onderdrukt wordt. Daarom was het patiëntenperspectief juist ook bij deze richtlijn zo belangrijk.” 

Sinds begin oktober 2024 is (na inlog) ook de online cursus over de richtlijn te vinden via de NOG-site: www.oogheelkunde.org/elearnings.

 

Martine Jager nummer 12 op Ophthalmologist Powerlist

nov 2024 | Hoornvliesaandoeningen

Lees meer over Martine Jager nummer 12 op Ophthalmologist Powerlist

Negatieve dysfotopsie

nov 2024

Lees meer over Negatieve dysfotopsie

Richtlijn Infectieuze keratitis schept eenheid van beleid

nov 2024 | Hoornvliesaandoeningen

Lees meer over Richtlijn Infectieuze keratitis schept eenheid van beleid

“Nieuwe verdeelsleutel opleidingsplaatsen maakt niemand blij”

nov 2024

Lees meer over “Nieuwe verdeelsleutel opleidingsplaatsen maakt niemand blij”

Met nieuwe leidraad multimorbiditeit op weg naar toekomstbestendige zorg

okt 2024

Lees meer over Met nieuwe leidraad multimorbiditeit op weg naar toekomstbestendige zorg

Iedere patiënt heeft recht op zijn eigen lijden

sep 2024

Lees meer over Iedere patiënt heeft recht op zijn eigen lijden

Glaucoom Quiz 2024

9 dec 2024 om 20:30

Lees meer over Glaucoom Quiz 2024

Retina Quiz 2024

18 nov 2024 om 20:30 | Netvliesafwijkingen

Lees meer over Retina Quiz 2024

Retina Quiz 2023

13 mrt 2024 | Netvliesafwijkingen

Lees meer over Retina Quiz 2023

Ocular Surface Disease (OSD): droge ogen en blefaritis

8 mei 2023 om 20:00

Lees meer over Ocular Surface Disease (OSD): droge ogen en blefaritis

Retina Quiz 2022

17 mrt 2023

Lees meer over Retina Quiz 2022
Er zijn geen e-learnings gevonden.
Er zijn geen bijeenkomsten gevonden.

Eczeem, oogaandoeningen en het effect van tralokinumab

sep 2024 | Eczeem

Lees meer over Eczeem, oogaandoeningen en het effect van tralokinumab

Robotchirurgie met real-time intraoculaire beeldvorming maakt operaties met hoge precisie mogelijk

sep 2024 | Netvliesafwijkingen, Vitreoretinale chirurgie

Lees meer over Robotchirurgie met real-time intraoculaire beeldvorming maakt operaties met hoge precisie mogelijk

Risicofactoren voor netvliesloslating bij cataractchirurgie onderzocht

sep 2024 | Netvliesafwijkingen, Vitreoretinale chirurgie

Lees meer over Risicofactoren voor netvliesloslating bij cataractchirurgie onderzocht

PRIMA-systeem met geïmplanteerde microchip verbetert gezichtsscherpte bij geografische atrofie

sep 2024 | Netvliesafwijkingen, Vitreoretinale chirurgie

Lees meer over PRIMA-systeem met geïmplanteerde microchip verbetert gezichtsscherpte bij geografische atrofie

Brepocitinib veilig en effectief bij actieve niet-infectieuze panuveïtis

sep 2024 | Netvliesafwijkingen

Lees meer over Brepocitinib veilig en effectief bij actieve niet-infectieuze panuveïtis

Pegcetacoplan vertraagt toename geografische atrofie in real-world studie

sep 2024 | Netvliesafwijkingen

Lees meer over Pegcetacoplan vertraagt toename geografische atrofie in real-world studie

Langetermijnresultaten faricimab gepresenteerd

sep 2024 | Diabetes, Netvliesafwijkingen

Lees meer over Langetermijnresultaten faricimab gepresenteerd

Nieuwe orale kallikreïneremmer onderzocht bij diabetisch maculaoedeem

sep 2024 | Diabetes, Netvliesafwijkingen

Lees meer over Nieuwe orale kallikreïneremmer onderzocht bij diabetisch maculaoedeem

Intravitreaal axitinib-implantaat geassocieerd met veelbelovende resultaten

sep 2024 | Diabetes, Netvliesafwijkingen

Lees meer over Intravitreaal axitinib-implantaat geassocieerd met veelbelovende resultaten
Er zijn geen podcasts gevonden.

MedNet Oogheelkunde 2024-01

jul 2024

Lees meer over MedNet Oogheelkunde 2024-01

MedNet Oogheelkunde 2023-02

nov 2023

Lees meer over MedNet Oogheelkunde 2023-02

MedNet Oogheelkunde 2023-01

jul 2023

Lees meer over MedNet Oogheelkunde 2023-01

MedNet Oogheelkunde 2022-02

dec 2022

Lees meer over MedNet Oogheelkunde 2022-02

MedNet Oogheelkunde 2022-01

jul 2022

Lees meer over MedNet Oogheelkunde 2022-01