Robot-geassisteerde sentinel node-procedure na ESD voor hoog-risico early gastric cancer

Delen via:

Een 54-jarige patiënt werd na een endoscopische submucosale dissectie (ESD) voor een T1bN0 maagcarcinoom verwezen voor een second opinion om verdere behandelopties te bespreken. Histopathologisch onderzoek van het resectiepreparaat na de ESD toonde een slecht gedifferentieerd adenocarcinoom, met lymfangio-invasieve groei en < 1 mm marge tot de snijrand. De tumor werd gestadieerd als een T1b (sm2)-tumor, met 25-30% kans op lymfekliermetastasen. De Nederlandse maagcarcinoom-richtlijn volgend, in lijn met de Japanse richtlijn, werd in het verwijzende ziekenhuis een totale gastrectomie met D2 lymfadenectomie voorgesteld als verdere behandeling. De patiënt had echter een sterke wens om zijn maag te behouden en kwam voor een second opinion naar ons centrum met de vraag of er een maagsparende behandeling mogelijk was.

Een gastroscopie in ons centrum toonde geen aanwijzingen voor een lokale resttumor of synchrone afwijkingen elders in de maag. Het ESD-litteken met clips (figuur 1A en 1B) bevond zich aan de grote curvatuur, 6 cm distaal van de cardia. Bij EUS waren er geen verdachte lymfeklieren.

ESD

In ons centrum werd in het multidisciplinaire overleg besloten om een robot-geassisteerde sentinel node-procedure uit te voeren. Mocht de sentinel node negatief zijn, dan zou er alleen een regionale lymfeklierdissectie (in het bijbehorende arteriële stroomgebied) worden uitgevoerd. Mocht de sentinel node positief zijn, dan zou er een gastrectomie met D2 lymfadenectomie worden verricht. De dag voor de operatie onderging de patiënt een gastroscopie waarbij een ‘dual-tracer’, bestaande uit Technetium-99m en Indocyanine-groen, in 4 kwadranten om het oude ESD-litteken werd ingespoten (figuur 1A en B). Na 15 minuten en na 2 uur werd er een scintigrafie gemaakt. Hierop kon geen sentinel node worden geïdentificeerd (figuur 2), alleen het injectiegebied lichtte op.

De dag erna onderging de patiënt een robot-geassisteerde sentinel node-procedure, waarbij met de ‘Firefly’-camera en een gamma-probe 5 groene en ‘hete’ lymfeklieren werden gevonden. Vriescoupes toonde de aanwezigheid van metastase in één vergrote, bolronde lymfeklier (figuur 3A-B). Deze lymfeklier bevond zich ter plaatse van de distale arteria lienalis (lymfeklierstation 11d). Aansluitend werd een resectie verricht. Met behulp van ICG-fluorescentie kon het oude ESD-litteken mooi gevisualiseerd worden en lukte het om een partiële (in plaats van totale) maagresectie uit te voeren. In het gastrectomiepreparaat werd geen resttumor aangetoond en alle 32 niet-sentinel nodes waren negatief voor maligniteit.

Amsterdam UMC, locatie AMC: drs. A.B.J. Borgstein, arts-onderzoeker, dr. W.J. Eshuis, chirurg en prof. dr. M.I. van Berge Henegouwen, chirurg.
St Antonius ziekenhuis Nieuwegein: prof. dr. B.L.A.M. Weusten, MDL-arts.

Commentaar Jacques Bergman

De behandeling van submucosale carcinomen in de tractus digestivus staat ter discussie. Besloten we vroeger om bij submucosale uitbreiding in een EMR/ESD-preparaat altijd het rest-orgaan met omgevende lymfeklieren te verwijderen, tegenwoordig ligt die besluitvorming genuanceerder. De keuze wordt enerzijds bepaald door welke risicofactoren er in het EMR/ESD-preparaat worden aangetroffen, waarbij de radicaliteit van de verticale marge, differentiatiegraad van de tumor, lymfangio-invasie en diepte van submucosale uitbreiding van belang zijn. Anderzijds speelt de comorbiditeit van de patiënt en aard van de aanvullende resectie een rol. Voor rectum, slokdarm en proximale maag is een chirurgische resectie een grote ingreep en is een afwachtend beleid eerder gerechtvaardigd dan voor afwijkingen in de distale maag of colon waar resectie eenvoudiger en minder invaliderend is. Leidende factor is de kans op lokale lymfekliermetastasering en de wijze waarop we dit betrouwbaar kunnen aantonen dan wel uitsluiten. De combinatie van EUS en sentinel node-procedures zoals hier beschreven kan hierbij een rol spelen. Endoscopische en EUS follow-up elke 3 maanden zoals bij geselecteerde patiënten in rectum en slokdarm in studieverband geschiedt, zijn andere opties. De winst die de patiënt behaalt, is het behoud van zijn rectum of slokdarm (er is immers – voorzichtig geschat – 70% kans dat volledige curatie al is bereikt). Er is ook een ‘downside’: een later tijdstip van diagnose van eventuele lokale lymfekliermetastasering of metachrone afwijkingen, of erger nog, metastases op afstand. Bij stringente endoscopische en EUS-controles lijkt de kans hierop klein en kan daarnaast voor de kleine subgroep die toch een resectie nodig blijkt te hebben door neo-adjuvante behandeling een deel van het verlies in prognose worden gecompenseerd. De beslissingen hier zijn complex en dienen per patiënt te worden gewogen en multidisciplinair te worden bediscussieerd. Ook de communicatie met patiënt en familie vereist veel extra aandacht om hen goed geïnformeerd en weloverwogen een behandelkeuze te kunnen laten maken.

Digitale tool moet eerste polibezoek vervangen

jun 2020 | Endoscopie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Digitale tool moet eerste polibezoek vervangen

Coronavirus brengt digitale zorg in stroomversnelling

jun 2020

Lees meer over Coronavirus brengt digitale zorg in stroomversnelling

Lynch-syndroom sneller opsporen

jun 2020 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Lynch-syndroom sneller opsporen

Druk op zorg door dure geneesmiddelen. Maar is dat wel zo?

jun 2020 | Immuuntherapie, RA

Lees meer over Druk op zorg door dure geneesmiddelen. Maar is dat wel zo?

Bariatrische chirurgie verlaagt risico op progressie van NAFLD naar cirrose

jun 2020 | Chirurgie, Hepatologie

Lees meer over Bariatrische chirurgie verlaagt risico op progressie van NAFLD naar cirrose

Detectie van Barrett-slokdarm met behulp van elektronische neus

jun 2020 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Detectie van Barrett-slokdarm met behulp van elektronische neus

Hersenbloedingen in nieuw perspectief:
het belang van TIME=BRAIN en het couperen van antistolling

2 dec 2024 om 20:00 | Neuro-vasculair

Lees meer over Hersenbloedingen in nieuw perspectief:
het belang van TIME=BRAIN en het couperen van antistolling

Opioïden in de 2e lijn: Sleutels tot effectieve bestrijding van maligne pijn

10 sep 2024 om 20:00

Lees meer over Opioïden in de 2e lijn: Sleutels tot effectieve bestrijding van maligne pijn

Niertoxiciteit na orgaantransplantatie – Belicht vanuit diverse disciplines

11 jun 2024 om 20:00 | Acuut nierfalen, Chronische nierschade, Niertransplantatie

Lees meer over Niertoxiciteit na orgaantransplantatie – Belicht vanuit diverse disciplines

Nationaal Hepatitis Delta webinar

28 mei 2024 | Hepatitis, Hepatologie, Virale infecties

Lees meer over Nationaal Hepatitis Delta webinar

Mastering Chronic Pancreatitis Pain: A Multidisciplinary Approach and Practical Solutions

6 feb 2024 om 20:00

Lees meer over Mastering Chronic Pancreatitis Pain: A Multidisciplinary Approach and Practical Solutions

Minder besproken symptomen bij colitis ulcerosa: hoe pakken we ze aan?

1 sep 2023 | IBD

Lees meer over Minder besproken symptomen bij colitis ulcerosa: hoe pakken we ze aan?

CMV-infecties bij post-transplantatiepatiënten; een behandellandschap in ontwikkeling

6 jun 2023 | Stamceltransplantatie, Virale infecties

Lees meer over CMV-infecties bij post-transplantatiepatiënten; een behandellandschap in ontwikkeling

Nieuwe behandeloptie voor Eosinofiele Oesofagitis (EoE)

16 mei 2023 om 20:00 | Oesofagitis

Lees meer over Nieuwe behandeloptie voor Eosinofiele Oesofagitis (EoE)

Antistolling en bloedingen

8 dec 2022 om 20:00

Lees meer over Antistolling en bloedingen

e-learning Acute pancreatitis

Pancreatitis

Lees meer over e-learning Acute pancreatitis

e-learning: Verbeterde zorg voor slokdarm- en maagkanker

Chirurgie

Lees meer over e-learning: Verbeterde zorg voor slokdarm- en maagkanker

Exocriene pancreasinsufficiëntie

Pancreatitis

Lees meer over Exocriene pancreasinsufficiëntie

ECCO in ORANJE 2025

donderdag 20 feb 2025 van 18:00 tot 21:45 | IBD

Lees meer over ECCO in ORANJE 2025

Computerondersteunde diagnose poliepen minder specifiek in proximale colon

okt 2024 | Endoscopie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Computerondersteunde diagnose poliepen minder specifiek in proximale colon

Ultrabewerkt voedsel geeft vaker terugval bij ziekte van Crohn

okt 2024 | IBD

Lees meer over Ultrabewerkt voedsel geeft vaker terugval bij ziekte van Crohn

Fecestransplantatie evenaart antibiotica bij acute 'C. difficile'-infectie

okt 2024 | Bacteriële infecties, Transplantatie

Lees meer over Fecestransplantatie evenaart antibiotica bij acute 'C. difficile'-infectie

L-carnitine verbetert conditie lever bij NAFLD

okt 2024 | Hepatologie

Lees meer over L-carnitine verbetert conditie lever bij NAFLD

Vedolizumab effectiever in vroege fase ziekte van Crohn

okt 2024 | IBD

Lees meer over Vedolizumab effectiever in vroege fase ziekte van Crohn

Cendakimab effectief bij patiënten met eosinofiele oesofagitis

okt 2024 | Oesofagitis

Lees meer over Cendakimab effectief bij patiënten met eosinofiele oesofagitis

Poeptransplantatie verbetert effect immuuntherapie bij nierkanker

okt 2024 | Immuuntherapie, Uro-oncologie

Lees meer over Poeptransplantatie verbetert effect immuuntherapie bij nierkanker

Filgotinib is effectief in de klinische praktijk

okt 2024 | IBD

Lees meer over Filgotinib is effectief in de klinische praktijk

Dieet krijgt ziekte van Crohn bij kinderen in remissie

okt 2024 | IBD

Lees meer over Dieet krijgt ziekte van Crohn bij kinderen in remissie

Multidisciplinaire podcastserie: CMV-infectie;
Diagnostiek en management na transplantatie

jun 2024 | Niertransplantatie, Stamceltransplantatie, Virale infecties

Lees meer over Multidisciplinaire podcastserie: CMV-infectie;
Diagnostiek en management na transplantatie

Podcast Exocriene pancreasinsufficiëntie

nov 2023 | Pancreatitis

Lees meer over Podcast Exocriene pancreasinsufficiëntie

Podcast - Optimalisatie van biologicals bij patiënten met inflammatoire darmziekten

sep 2023 | IBD

Lees meer over Podcast - Optimalisatie van biologicals bij patiënten met inflammatoire darmziekten

Podcast Acute pancreatitis

apr 2023 | Pancreatitis

Lees meer over Podcast Acute pancreatitis

Podcast pancreascarcinoom

dec 2022 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Podcast pancreascarcinoom

Podcast - Periampullaire tumoren: maak onderscheid

nov 2021

Lees meer over Podcast - Periampullaire tumoren: maak onderscheid

Slokdarm- en maagkanker

jun 2021 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Slokdarm- en maagkanker

Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

feb 2021 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

Diagnose en behandeling van inflammatoire darmziekten (IBD)

dec 2020 | IBD

Lees meer over Diagnose en behandeling van inflammatoire darmziekten (IBD)

MedNet Gastro-enterologie 2024-03

sep 2024

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2024-03

MedNet Gastro-enterologie special IBD 2024

jul 2024

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie special IBD 2024

MedNet Gastro-enterologie 2024-02

jun 2024

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2024-02

MedNet Gastro-enterologie 2024-01

mrt 2024

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2024-01

MedNet Gastro-enterologie 2023-04

dec 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-04

MedNet Gastro-enterologie 2023-03

sep 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-03

MedNet Oncologie special Colectoraal carcinoom 2023

sep 2023

Lees meer over MedNet Oncologie special Colectoraal carcinoom 2023

MedNet Gastro-enterologie 2023-02

jul 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-02

MedNet Gastro-enterologie 2023-01

mrt 2023

Lees meer over MedNet Gastro-enterologie 2023-01