Hoewel soorten tremoren erg op elkaar kunnen lijken, is de behandeling verschillend. “Het is een glijdende schaal, waarbij essentiële tremor behandeld kan worden met een interventie in de thalamus en dystone tremor met een interventie in de globus pallidus of thalamus”, vertelt dr. Rick Helmich. “Essentiele tremor plus zit daar een beetje tussenin. Dat maakt het voor neurologen ingewikkeld.” Dr. Guus Beute benoemt enkele neurochirurgische ontwikkelingen. “Ik denk dat Gamma Knife een blijvende interventie gaat worden. Focused ultrasound (FUS) moet zich nog bewijzen of het veilig is.”
Essentiële tremor kan erg lijken op dystone tremor. Dat leidt in de praktijk vaak tot problemen, zo ervaart Helmich, neuroloog in het Radboudumc in Nijmegen. “Het verschil is dat bij essentiële tremor alleen een tremor aanwezig is. Daarbij gaan beide armen trillen bij houdingen of acties. Bij dystone tremor is sprake van een combinatie van dystonie en een tremor. De dystonie is een afwijkende stand die heel subtiel kan zijn, bijvoorbeeld een hoofd dat een klein beetje naar één kant gedraaid is of een hand die een klein beetje geroteerd is bij het strekken van de armen. Dat is niet altijd even duidelijk.”
Classificatie en praktische tips
In de drie jaar geleden vernieuwde classificatie is een nieuwe categorie toegevoegd: essentiële tremor plus.1 Dat is essentiële tremor in combinatie met andere neurologische symptomen ‘van onbekende betekenis’. Bijvoorbeeld het hoofd is een klein beetje gebogen of de arm staat een beetje uit het lood, maar waarbij niet zeker dystonie aanwezig is. “Die categorie zit in de praktijk vaak tussen essentiële en dystone tremor in”, benoemt Helmich. “Essentiële tremor plus is waarschijnlijk een tijdelijk label. Als je die patiënten jarenlang volgt, dan komen ze vaak in een duidelijker categorie terecht. Sommigen blijken in de loop van de tijd wel een dystone tremor te hebben.”
Om onderscheid te maken tussen verschillende tremoren, geeft Helmich een aantal adviezen. Ten eerste bepaalt hij in de spreekkamer hoe de tremor eruitziet. “Een essentiële tremor is regulair en vrij symmetrisch en heeft een mooie sinusgolf. Een dystone tremor is vaak asymmetrisch, schokkeriger en kan houdingsafhankelijk en taakspecifiek zijn. De nieuwe categorie essentiële tremor plus probeer ik een beetje te vermijden, omdat dat een soort onzekerheidsdiagnose is, vlees, noch vis. Soms kun je er niet omheen en is het nog niet helemaal duidelijk, maar ik probeer goed naar een patiënt te kijken en hem of haar een zo duidelijk mogelijke diagnose te geven.”