Bij de helft van de patiënten met veronderstelde lymeborreliose bleek deze ziekte onwaarschijnlijk. Een retrospectieve, populatie-gebaseerde studie uit Finland biedt duidelijkheid over wat deze patiënten wél hadden. In de meeste gevallen konden de symptomen verklaard worden op grond van een andere ziekte.
Het diagnosticeren van lymeborreliose kan lastig zijn. De meest typische presentatie – erythema migrans – kan namelijk lijken op erysipelas, cellulitis, een overgevoeligheidsreactie op een tekenbeet of tinea corporis.
Symptomen van gedissemineerde ziekte
Een vroegtijdige disseminatie van lymeborreliose kan niet-specifieke symptomen veroorzaken, zoals myalgie, artralgie, vermoeidheid, koorts en hoofdpijn. Deze symptomen kunnen echter ook aanwezig zijn bij patiënten met een virusinfectie.
3-12% van de patiënten met lymeborreliose heeft neurologische klachten. De meest voorkomende neurologische manifestatie in Europa is een pijnlijke lymfatische meningoradiculitis met of zonder een verlamming van de nervus cranialis. Bij late lymeneuroborreliose houdt de actieve ziekte > 6 maanden aan. Die patiënten kunnen last krijgen van mononeuropathie, radiculopathie, encefalomyelitis of cerebrale vasculitis.
Serologische en andere tests
De diagnose gedissemineerde lymeborreliose is naast de symptomatologie ook afhankelijk van serologische tests en minder vaak van Borrelia burgdorferi nucleïnezuuramplificatie uit de cerebrospinale vloeistof, synoviale vloeistof of weefselmonsters.
Serologische resultaten kunnen moeilijk te interpreteren zijn als gevolg van een trage antilichaamrespons, het niet dalen van de antilichaam-titer na de behandeling en fout-positieve bevindingen. De betrouwbaarheid van de aanbevolen tweeledige serologische tests en het vermogen om deze ziekte te diagnosticeren zijn echter discutabel.
Veel patiënten met medisch onverklaarbare symptomen die zouden kunnen passen bij lymeborreliose, zijn op zoek naar een diagnose en behandeling. Overdiagnostiek van lymeborreliose is dan ook een veelvoorkomend probleem, dat kan resulteren in onnodig gebruik van intraveneuze en orale antibiotica.
Studie uit Finland
In het zuiden van Finland, een adherentiegebied met 1,58 miljoen inwoners, is de zorg voor infectieziekten gecentraliseerd in het academische ziekenhuis van Helsinki. De lokale protocollen instrueren artsen om patiënten met verdenking op gedissemineerde lymeborreliose naar dat ziekenhuis te verwijzen. Door deze centralisatie was het gemakkelijk om alle gevallen van verdenking op gedissemineerde lymeborreliose in dit endemische gebied in kaart te brengen.
256 personen (16 per 100.000 inwoners) werden verwezen vanwege verdenking op lymeborreliose. Bij 30 personen (12%) werd definitieve lymeborreliose vastgesteld, bij 36 personen (14%) waarschijnlijke lymeborreliose en bij 65 personen (25%) mogelijke lymeborreliose. Deze ziekte werd onwaarschijnlijk geacht bij 121 personen (47%).
Andere oorzaken
Eerder gediagnosticeerde comorbiditeiten lagen bij 48 patiënten (19%) ten grondslag aan minimaal een gedeelte van de symptomen. Bij 81 van de 121 personen (67%) met onwaarschijnlijke lymeborreliose en bij 22 van de 65 personen (34%) met mogelijke lymeborreliose werden andere verklaringen voor de symptomen gevonden. Een vrij breed spectrum van ziekten bleek ten grondslag te kunnen liggen aan de symptomen. Dit waren meestal musculoskeletale, neurologische, psychologische of functionele stoornissen.
Deze Finse studie toonde aan dat slechts de helft van de patiënten met een verwijzing vanwege verdenking op lymeborreliose een duidelijke, waarschijnlijke of mogelijke lymeborreliose had. Bij de patiënten met onwaarschijnlijke lymeborreliose bood in twee derde van de gevallen een andere aandoening een verklaring voor de symptomen.
Bron:
Kortela E, Kanerva M, Kurkela S, et al. Suspicion of Lyme borreliosis in patients referred to an infectious diseases clinic: what did the patients really have? Clin Microbiol Infect. 2020;S1198-743X(20)30574-7.