Onafhankelijk van de gebruikte test is er bij gemetastaseerde borstkanker een relatie tussen circulerend tumor-DNA (ctDNA) en de behandelrespons. Dat blijkt uit een literatuuronderzoek vanuit de afdeling Medische Oncologie van het Erasmus MC in Rotterdam. Voor implementatie in de dagelijkse klinische praktijk zijn wel gestandaardiseerde procedures nodig, concluderen de onderzoekers in hun recente publicatie in Cancers.
Fotocredit: busracavus / Getty Images / iStock
Het volgen van respons op behandeling van gemetastaseerde borstkanker gebeurt veelal met radiologische beeldvorming. Evaluatie daarvan is mogelijk met RECIST (Response Evaluation Criteria in Solid Tumors), ontwikkeld voor fase II-studies als surrogaat eindpunt voor klinische winst. Maar radiologische beeldvorming is tamelijk ongevoelig, kent veel variatie in de interpretatie en geeft geen inzicht in biologische tumorkarakteristieken die van belang kunnen zijn voor de keuze van behandeling. Bovendien is de relatie met parameters voor klinische winst, algehele overleving en kwaliteit van leven beperkt.
Minimaal invasief
Circulerend tumor-DNA (ctDNA), dat in het bloed vrijkomt uit tumorcellen, kan behandelaars meer informatie geven. Het ctDNA is onderdeel van al het circulerende DNA (circulating cell-free DNA; (cfDNA) in lichaamsvloeistoffen. Dit kan minimaal invasief worden verkregen met liquidbiopsies van bijvoorbeeld bloed, urine, liquor of sputum. Daardoor is cfDNA geschikt om ontwikkelingen in de tijd te volgen.
Specifieke DNA-mutaties kunnen de respons of resistentie op behandeling voorspellen. Bovendien is de totale hoeveelheid ctDNA een maat voor tumorgroei. Daarmee kan ctDNA helpen bij de evaluatie van de behandelrespons. Door het ctDNA op verschillende tijdstippen te meten, kan de ziekterespons worden gevolgd.
Er zijn verschillende methoden om ctDNA te meten, veelal gebaseerd op detectie van kankerspecifieke somatische mutaties, DNA-methylering en variatie in aantallen kopieën. Tot op heden wordt geen van de methoden klinisch toegepast.
Gestandaardiseerde procedures nodig
De review is een analyse van recent gepubliceerde studies om de analytische waarde en klinische bruikbaarheid van ctDNA te onderzoeken bij patiënten met gemetastaseerde borstkanker. In Cochrane-, Embase-, PubMed- en Google Scholar-databases is gezocht naar studies met ctDNA uit de periode mei 2010 tot oktober 2020. Er werden 33 relevante prospectieve en retrospectieve studies geselecteerd voor de review. Deze varieerden wat betreft procedures voor (voor)bewerking van patiëntmateriaal, toegepaste technieken en studieopzet. De meeste studies vonden een verband tussen ctDNA en behandelrespons, onafhankelijk van de gebruikte test.
Om het volgen van de respons op basis van ctDNA te implementeren in de dagelijkse klinische praktijk voor gemetastaseerde borstkanker zijn gestandaardiseerde procedures nodig, evenals grote prospectief verzamelde sample-cohorten met goed gedocumenteerde klinische follow-up. Zo kan de klinische waarde beter worden vastgesteld.
Referentie:
Jongbloed EM, Deger T, Sleijfer S, et al. A Systematic Review of the Use of Circulating Cell-Free DNA Dynamics to Monitor Response to Treatment in Metastatic Breast Cancer Patients. Cancers 2021;13(8):1811-28.