Volumenormen zijn niet allesbepalend in systeembehandeling bij longkanker

Delen via:

De spreidings- en concentratiegedachte van het Integraal Zorgakkoord verdient een uiterst zorgvuldige afweging als het gaat om longoncologie, stelt dr. W.K. (Wouter) de Jong, longarts UMC Utrecht, bestuurslid NVALT en lid van de commissie BOM. Naar systeemtherapie moet in dit verband anders worden gekeken dan naar chirurgie en radiotherapie.

In het Integraal Zorgakkoord (IZA) wordt voor de oncologie ingezet op spreiding en concentratie van oncologische zorg, onder andere met het argument om de kwaliteit te verhogen. 

“Specifiek voor de behandeling van longkanker vind ik het in de eerste plaats belangrijk om de diverse behandelmodaliteiten bij oncologie apart te bekijken”, zegt De Jong. “Chirurgie en radiotherapie zijn echt andere trajecten dan systeembehandeling. Chirurgie en radiotherapie zijn korte, intensieve trajecten. Daarin wordt al veel langer over concentratie van zorg gesproken. Longartsen bieden vooral systeembehandelingen: chemotherapie, immuuntherapie, TKI’s en alle combinaties daarvan. In een aantal gevallen zijn op dit gebied al afspraken over concentratie gemaakt. Zeldzame ziekten die in minder dan 5 procent van de gevallen voorkomen, worden behandeld in de academische centra en het Antoni van Leeuwenhoek. Ook zijn er volumenormen voor immuuntherapie.”

Dat is de achtergrond waartegen de doelstellingen van het IZA op het gebied van de longoncologie moeten worden bekeken, stelt De Jong. 

Discussie over systeemtherapie

“De discussie over het onderwerp kwam ineens in een stroomversnelling met de suggestie dat ook voor systeemtherapie bij longoncologie sprake zou zijn van de noodzaak tot concentratie”, zegt De Jong. “Dat had beslist niet iedereen in het vakgebied zien aankomen. Hierover was nooit duidelijk gesproken als het om chemo- en immuuntherapie gaat. Er is feitelijk tot nu ook helemaal geen sprake van concentratie op deze 2 gebieden. Patiënten met longkanker worden in alle ziekenhuizen systemisch behandeld.”

Een kritiekpunt op het IZA met betrekking tot concentratie is dat hierbij voorbijgegaan wordt aan kwaliteitscriteria voor goede zorg en dat te veel wordt ingezet op aantallen; volumenormen dus. “Dat dit nu gebeurt, heeft te maken met het feit dat er voor de chirurgie bij longkanker literatuur is die erop wijst dat hogere volumenormen leiden tot kwaliteitsverhoging”, vertelt De Jong. “Als het om systemische therapie gaat is die relatie er nauwelijks. Ook daar geldt weliswaar de algemene waarheid dat ervaring een positieve invloed heeft op de kwaliteit. Maar over hoeveel behandelingen gaat het dan en wat is de afkapwaarde? Dat is bij systeemtherapie minder duidelijk. Bovendien is bij deze vorm van behandeling sprake van een heel langdurig traject, anders dan bij chirurgie. En bijvoorbeeld een chirurgisch eindpunt van de 30-dagenmortaliteit is bij systeemtherapie niet van toepassing.”

Werkgroep ingesteld

De aanbieders van systeemtherapie konden dus met betrekking tot deze specifieke behandelmodaliteit moeilijk uit de voeten met de concentratiediscussie. “Het heeft afgelopen najaar tot veel discussie geleid binnen en buiten de NVALT”, zegt De Jong. “De vereniging heeft daarom op een bepaald moment besloten een werkgroep samen te stellen van longartsen uit kleine en grote centra, om tot afspraken over kwaliteit te komen, in plaats van het alleen maar over volume te hebben.”

De Jong heeft zich opgeworpen als een van de kartrekkers voor deze werkgroep. “We denken dat kwaliteit niet alleen af te meten is aan volumenormen als het om systeemtherapie gaat, maar dat het onderwerp kwaliteit breder moet worden benaderd”, vertelt hij. “Natuurlijk is een bepaalde mate van ervaring vereist. Maar daarnaast gaat het ook om samenwerking in een netwerk van grote en kleine ziekenhuizen en om zaken als nascholing, lidmaatschap van de sectie longoncologie van de NVALT om op de hoogte te zijn en te blijven van de ontwikkelingen en toegang tot moleculaire tumorboards. Zeg maar: SONCOS-plus eisen waarmee we de kwaliteit verhogen. Het moet zo zijn dat het niet uitmaakt op welke plaats de patiënt de zorg binnenkomt en dat de kwaliteit van die zorg overal op orde is dus. Longkanker is hoog volume zorg, dus de systeemtherapie moet breed beschikbaar zijn. Het gaat vaak om oudere en kwetsbare mensen. Mensen dus voor wie we geen hoge drempel mogen opwerpen in de toegang tot zorg. Systeemtherapie is een traject dat anderhalf of 2 jaar kan duren, waarbij de patiënt regelmatig naar het ziekenhuis moet komen om de behandeling te ondergaan of bloed te laten afnemen.”

Het gevolg van deze uitgangspunten zal zijn dat niet veel ziekenhuizen zullen afvallen voor het bieden van systeembehandeling voor mensen met longkanker, verwacht De Jong. “Dat is ook geen doel wat ons betreft”, zegt hij. “Natuurlijk mogen kwaliteitseisen worden gesteld, maar behandelteams hebben ook de gelegenheid daar stappen in te zetten. De instroom heb je niet in de hand, maar de manier waarop je de zorg organiseert wel.”

Ronde Tafels

Dit proces loopt parallel met de IZA Ronde Tafels. “Die zijn nog bezig”, zegt De Jong. “Hoe dat verder gaat op het gebied van systeemtherapie bij longoncologie is nog onduidelijk en ligt ook niet helemaal bij ons. Het hangt ook af van hoe de nieuwe minister van VWS in de discussie staat. Daarom is het zaak dat wij als experts bij uitstek zo goed mogelijk onze visie uitdragen. De Nederlandse Zorgautoriteit is nu een impactanalyse aan het maken. In het kader daarvan zijn bij alle ziekenhuizen de volumeaantallen voor systeemtherapie uitgevraagd, als basis voor regionale gesprekken over herverdeling. Er wordt immers gezegd dat alle oplossingen regionaal tot stand moeten komen. We zitten als NVALT niet in alle regio’s aan tafel en ook zal er niet aan elke tafel een longarts zitten. Dat is wel een complicerende factor voor ons, maar hetzelfde geldt natuurlijk voor alle wetenschappelijke verenigingen. We geven onze input, maar welke keuzes regionaal gemaakt gaan worden weten we niet. Ook weten we niet hoe de transformatie – de uitruil van zorg – regionaal gaat.”

Helder beeld

In ieder geval zijn 2 dingen heel belangrijk in de discussie, stelt De Jong. “Het eerste is dat er geen overcapaciteit is, er staan geen ziekenhuizen leeg om zorg over te nemen”, zegt hij. “Het tweede is dat de impactanalyse hopelijk een helder beeld gaat geven van de gevolgen voor een ziekenhuis van concentratie. Als een ziekenhuis bijvoorbeeld geen longkanker meer doet, vragen de artsen ook minder CT’s aan en is er minder dagbehandeling. Een actie op de ene plaats heeft gevolgen op de andere. En hoe dat dan in een ziekenhuis of regio gaat uitvallen is niet duidelijk. Dat is allemaal informatie die nodig is voordat beslissingen genomen kunnen worden.”

De Jong zegt geen zicht te hebben op wat de wisseling van de wacht bij het ministerie van VWS – met Fleur Agema als nieuwe minister – gaat betekenen voor het vervolgtraject van het IZA. “Ernst Kuipers was sterk geporteerd voor concentratie van oncologische zorg”, zegt hij. “Of dit uitgangspunt wel of niet verandert met de nieuwe politieke wind die nu waait, moeten we nog zien. In ieder geval zien wij het als vakgroep als onze missie om zelf een heldere visie op de longoncologie te hebben en die ook uit te dragen.”

Ruim 10 miljoen euro subsidie voor ontwikkelen isotopen voor kankermedicijnen

nov 2024 | Radiotherapie

Lees meer over Ruim 10 miljoen euro subsidie voor ontwikkelen isotopen voor kankermedicijnen

Adjuvant T-DM1 bij stadium I HER2-positieve borstkanker: resultaten na 5 jaar

nov 2024 | Borstkanker

Lees meer over Adjuvant T-DM1 bij stadium I HER2-positieve borstkanker: resultaten na 5 jaar

Pembrolizumab plus mFOLFOX7 of FOLFIRI bij MSS/MMR-proficiënt mCRC

okt 2024 | Immuuntherapie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Pembrolizumab plus mFOLFOX7 of FOLFIRI bij MSS/MMR-proficiënt mCRC

Verbetering detectie van lymfkliermetastasen bij kinderen met rabdomyosarcoom

okt 2024 | Bot en wekedelentumoren

Lees meer over Verbetering detectie van lymfkliermetastasen bij kinderen met rabdomyosarcoom

Met nieuwe leidraad multimorbiditeit op weg naar toekomstbestendige zorg

okt 2024

Lees meer over Met nieuwe leidraad multimorbiditeit op weg naar toekomstbestendige zorg

HE4 goede voorspeller van aard tumor bij patiënten met een ovariumtumor

okt 2024 | Gynaecologische oncologie

Lees meer over HE4 goede voorspeller van aard tumor bij patiënten met een ovariumtumor

Recent advances in the use of CAR T-cell therapies in relapsed/refractory diffuse large B-cell lymphoma and follicular lymphoma

1 okt 2024 om 12:00 | Lymfoom

Lees meer over Recent advances in the use of CAR T-cell therapies in relapsed/refractory diffuse large B-cell lymphoma and follicular lymphoma

Opioïden in de 2e lijn: Sleutels tot effectieve bestrijding van maligne pijn

10 sep 2024 om 20:00

Lees meer over Opioïden in de 2e lijn: Sleutels tot effectieve bestrijding van maligne pijn

Pakketbeslissingen en (on-)zekere kosteneffectiviteit: Willingness to Pay voor geneesmiddelen

1 jul 2024

Lees meer over Pakketbeslissingen en (on-)zekere kosteneffectiviteit: Willingness to Pay voor geneesmiddelen

Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

10 jun 2024 om 16:30 | Lymfoom

Lees meer over Challenges in advanced Cutaneous T-cell Lymphoma (CTCL) – diagnosis and management

Keynote webinar: Spotlight on antibody–drug conjugates in cancer

19 feb 2024 om 17:30 | Borstkanker

Lees meer over Keynote webinar: Spotlight on antibody–drug conjugates in cancer

Prostaatkanker nu en in de toekomst

25 jan 2024 | Uro-oncologie

Lees meer over Prostaatkanker nu en in de toekomst

Niet-melanoom huidkanker in de regio

31 aug 2023 | Dermato-oncologie, Radiotherapie

Lees meer over Niet-melanoom huidkanker in de regio

Keynote Webinar | Spotlight on Cardio-Oncology

16 mei 2023 om 17:30

Lees meer over Keynote Webinar | Spotlight on Cardio-Oncology

Borstkanker; een update op alle vlakken

9 mei 2023 om 20:00 | Borstkanker, Neuro-oncologie

Lees meer over Borstkanker; een update op alle vlakken

Immuno-oncologie module 1: immunologie en immuuntherapie

Lees meer over Immuno-oncologie module 1: immunologie en immuuntherapie

Immuno-oncologie module 2: Bijwerkingenmanagement en checkpoint inhibitors

Lees meer over Immuno-oncologie module 2: Bijwerkingenmanagement en checkpoint inhibitors

Immuno-oncologie module 3: Verpleegkundige casuïstiek

Lees meer over Immuno-oncologie module 3: Verpleegkundige casuïstiek

ASCO Direct™ GU 2025

vrijdag 14 feb 2025 t/m zaterdag 15 feb 2025 | Uro-oncologie

Lees meer over ASCO Direct™ GU 2025

GLP1-agonisten tijdens kankerbehandeling niet geassocieerd met hoger AKI-risico

okt 2024 | Acuut nierfalen, Immuuntherapie

Lees meer over GLP1-agonisten tijdens kankerbehandeling niet geassocieerd met hoger AKI-risico

Computerondersteunde diagnose poliepen minder specifiek in proximale colon

okt 2024 | Endoscopie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Computerondersteunde diagnose poliepen minder specifiek in proximale colon

Poeptransplantatie verbetert effect immuuntherapie bij nierkanker

okt 2024 | Immuuntherapie, Uro-oncologie

Lees meer over Poeptransplantatie verbetert effect immuuntherapie bij nierkanker

Verhoogd risico op maagkanker bij migrantengroepen

okt 2024 | Bacteriële infecties, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Verhoogd risico op maagkanker bij migrantengroepen

Drie studies geven richting aan verfijning behandeling colorectaal carcinoom

okt 2024 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Drie studies geven richting aan verfijning behandeling colorectaal carcinoom

Melanoom in vroeg stadium op het spoor

okt 2024 | Dermato-oncologie

Lees meer over Melanoom in vroeg stadium op het spoor

Melanoom snel in beeld met kunstmatige intelligentie

sep 2024 | Dermato-oncologie

Lees meer over Melanoom snel in beeld met kunstmatige intelligentie

Trastuzumab-deruxtecan bij gevorderde HER2+ borstkanker met hersenmetastasen

sep 2024 | Borstkanker

Lees meer over Trastuzumab-deruxtecan bij gevorderde HER2+ borstkanker met hersenmetastasen

PRMT5-remmer AMG 193 bij solide tumoren met MTAP-deletie

sep 2024 | Longoncologie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over PRMT5-remmer AMG 193 bij solide tumoren met MTAP-deletie

Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk

feb 2024 | Longoncologie

Lees meer over Podcast: EGFR ex20ins gemuteerd NSCLC in de dagelijkse klinische praktijk

Podcast: Progress in PARP inhibitors - An exciting option for treating metastatic prostate cancer?

dec 2023 | Uro-oncologie

Lees meer over Podcast: Progress in PARP inhibitors - An exciting option for treating metastatic prostate cancer?

Podcast pancreascarcinoom

dec 2022 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Podcast pancreascarcinoom

Slokdarm- en maagkanker

jun 2021 | Chirurgie, Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Slokdarm- en maagkanker

Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

feb 2021 | Maag-darm-leveroncologie

Lees meer over Impact van COVID-19 op bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland

MedNet Oncologie 2024-05

okt 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-05

MedNet Oncologie special Colorectaal carcinoom

sep 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Colorectaal carcinoom

MedNet Oncologie 2024-04

aug 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-04

MedNet Oncologie special Borstkanker 2024

jul 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Borstkanker 2024

MedNet Oncologie special Longkanker 2024

jun 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Longkanker 2024

MedNet Oncologie 2024-03

jun 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-03

MedNet Oncologie 2024-02

apr 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-02

MedNet Oncologie special Uro-Oncologie 2024

mrt 2024

Lees meer over MedNet Oncologie special Uro-Oncologie 2024

MedNet Oncologie 2024-01

feb 2024

Lees meer over MedNet Oncologie 2024-01